YALOVAYI İSGAL EDEN YUNANLILARIN KÖYLERİ YAGMALAYIP
YAKTIKLARI, ÇOCUK VE ERKEKLERİ ÖLDÜRÜP KADINLARA
İSKENCEYLE TECAVÜZ ETTİKLERİ
Yalova’yı isgal eden Yunanlıların kaymakam, polis, jandarma gibi
tüm devlet görevlilerini kazadan ihraç ettikleri, Yalova’nın köyler ve diger
yerlerle irtibatını kestikleri, bütün silahları toplayıp, ekmek bıçaklarının
117
dahi uçlarını kırarak, halkı her türlü müdafaa aletinden yoksun
bıraktıkları, buna karsılık Hıristiyanları silahlandırıp faciaya zemin
hazırladıkları, kazanın Yunan alay merkezi olması sebebiyle
Müslümanlara ait bazı evlerin bosaltılarak Yunan askerlerinin
yerlestirildigi, evlerden zorla alınan kadın ve kızların Yunan kıslalarına
götürülüp tecavüz edildigi, Yalova’ya baglı Çınarcık köyünde halkın
camiye doldurulup kamçı ve sopayla dövüldügü, paralarının alındıgı, bu
sırada birkaç kisinin öldügü, Tasköprü ile birçok Müslüman köyünün
yakılıp erkeklerinin götürüldügü, çocukların öldürülüp, kadınlara tecavüz
ve iskence edildigi hakkında Yalova kazası kadısı tarafından gönderilen
rapor.
28 Ekim 1920
Bâb-ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
idâre-i Umûmiyye-i Dâhiliyye Müdîriyeti
Yalova Kazâsı Kâdî ve Mahkeme-i Bidâyet Re’îsi ve Kâ’im-i makâm Vekîli tarafından
Huzûr-ı Sâmî-i Hazret-i Mesîhât-penâhî'ye
yazılan tahrîrâtın sûretidir.
Ma‘rûz-ı dâ‘îleridir ki,
Makâm-ı semûhîlerinden Yalova Kazâsı Kâdîlıgı Vekâleti'ne bi't-ta‘yîn 28
Tesrîn-i Evvel sene [1]336 târîhinde ise mübâseretimden sonra tesrîn-i sânî nihâyetine
kadar kazâda Yunanîler tarafından ahâlî-i _slâmiyyenin mâllarına, cânlarına, nâmûs ve
ırzlarına karsı irtikâb ve îkâ‘ edilen cinâyât ve fecâyi‘ ve senâyi‘ hakkındaki Dâhiliye
Nezâreti-i Celîlesi'ne mütekaddim raporun ve protestonâmenin birer sûretleri taraf-ı
devletlerine dahi arz u takdîme mübâderet olunur. Söyle ki:
Evvelâ— Kazânın me’mûrîn-i hükûmeti ve usul-i icrâ‘atı; kazânın Yunanîler
tarafından isgâlini müte‘âkib hükûmet-i merkeziyye-i Osmâniyye tarafından ta‘yîn
edilmis olan bi'l-cümle jandarma ve polis neferât ve kumandanları kazâdan ihrâc
edilmis ve bir daha teskîline mümâna‘at vukû‘ bulmus ve kazâ kâ’im-i makâmı Rüsdi
Bey ile bidâyet baskâtibi _brahim Efendi kazâyı terk ve Dersa‘âdet'e avdetleri
bi'l-icbâr vukû‘ bulmus ve Müdde‘î-i Umûmî Hüsni Efendi dahi Yunanîler tarafından
18 Tesrîn-i Sânî sene [13]36 târîhinde tevkîf ve iskence ile Gemlik'e sevkedilmis ve
mâl müdîri dahi esîr-i firâs bulunmus kazânın bi'l-cümle vezâ’if-i ser‘iyye, adliyye,
idâriyye, icrâ’iyyesi sahs-ı dâ‘iyâneme inhisâr eylemis oldukdan baska kazâda
118
muhâberât, mürâselât, teblîgât, tahsîlât, tenfîzât vesâ’ire gibi bi'l-cümle vezâ’if ve
umûr-ı hükûmet bi'l-külliye inkıtâ‘a ugradılmıs ve kasaba ile köyler arasında bile
ahâlînin mürûr ve ubûru men‘ edilmis ve kazâda bir takım cühelâdan mütesekkil
muhtelit bir komisyon vücûda getirülerek salâhiyet-i kazâ’iyye ve idâriyye ve
icrâ’iyye bi'l-külliye ilgâ edilmis ve ahâlî-i _slâmiyye sıkı bir taharriyât netîcesinde
-hattâ ekmek bıçaklarının uçları bile kırılmak sûretiyle- bi'l-cümle âlât-ı müdâfa‘adan
tecrîd edilerek bunlardan alınan esliha ve mühimmât ve âlât ve edevât gayr-i Müslim
ahâlîye tevzî‘ edilmis ve binâ’en-aleyh ikinci ve üçüncü ma‘rûzâtıma ve
protestonâmenin münderecâtına bir zemîn-i fecâyi‘ ve senâyi‘ ihzâr edildigi.
Sâniyen— _slâmların mâl ve cânlarının izâlesi; kazânın son zamanlarda Yunan
alay merkezi olması hasebiyle kasabaya gelen Dimitri nâmında bir kumandanın taht-ı
idâresinde bulunan asâkir-i Yunaniyye tarafından yalnız hâne halkı ihrâc edilmek
sûretiyle istedikleri _slâm evlerine yerlesdikden sonra emvâl-i _slâmiyyeyi nehb ü
gârât ve nüfûs-ı _slâmiyyeyi itlâf emâreleri yüz göstermis idi. Binâ’en-aleyh bir cuma
günü kazânın Çınarcık karyesi ahâlîsini karyenin câmi‘-i serîfine doldurmak sûretiyle
beher Müslümana bes yüzden ilâ-nihâye kamçı ve degnek ile darb ve bir çok pâre
cebren ahzedildikden baska _brahim Aga nâmında halûk bir Müslümanı kasden ve
bi-gayrı hakkın alâ-mele’i'n-nâs sehîd eyledikleri gibi Tasköprü karyesiyle sâ’ir
kurâ-yı _slâmiyyeden ba‘zılarını yakdıkdan sonra erkeklerini gayb ve çocuklarını itlâf
ve kadınlarını envâ‘-ı fuhsiyât ile iskenceye ma‘rûz bırakdıkları ve mürâca‘at-ı
adîdemize ragmen câniyân-ı mütecâvizân bulunan asâkir-i Yunaniyye ile ahâlî-i gayr-i
Müslime ke'l-evvel îkâ‘-ı cinâyâtda devâm eyledikleri görülmekde ve bu hâl-i
esef-engîz mazlûmînin yüzlerinden akan yasları ve bedenlerinden seyelân eden dem-i
ma‘sûmlarını görüp ve isidüp de yürekler parçalanmamak kâbil olmadıgı.
Sâlisen— _slâmların ırzlarının hetki; leyle-i sa‘âdeti müte‘âkib Kürd Ömer Aga
nâmında nâmûslu bir _slâmın Zaltune ismindeki kızını ve kasabanın Mer‘akuyu
mahallesinden Hadice isminde diger bir kızı ve Ak karyesinden diger iki kızı ve
karye-i mezkûreden Arnavud Davud'un zevce-i menkûhasıyla daha bir çok
muhadderât-ı _slâmiyyeyi kumandan-ı merkûm Dimitri tarafından gönderilen asâkir-i
Yunaniyye alâ-mele’i'n-nâs hânelerinden ebeveyninin akrabâ ü ta‘allukâtının vesâ’ir
komsularının yanlarından bagırda bagırda ve cebren aldırarak kendi ikâmetgâhına
nakil ile mürâca‘ât-ı adîdemize ragmen mezbûrât kızların bikrlerini izâle ve
nâmûslarını alâ-mele’i'n-nâs hetkeyledikleri gibi sâ’ir muhadderât-ı _slâmiyyeye dahi
ayn-ı sûretde tecâvüzâtda bulunmuslardır ki -protestonâme sûretinde dahi ma‘rûzdurnâmûslarına
tecâvüz edilen mezbûrât ile ebeveyninin ve sâ’ir mazlûmînin ah ü
enînlerini görmek ve isitmek ve bunlara bir çâre-i tesellî bulamamak gibi büyük bir
bed-bahtlık olamayacagı ve bu hâl-i esef-engîz târîhlerin beyaz sahîfelerini
karardacagı ve okuyanların kalblerini titretecegi bî-istibâh oldugu ve isbu hâl-i
119
esef-istimâle nihâyet verilmesi husûsunun istikmâli zımnında tesebbüsât-ı lâzımede
bulunulması bâbında isbu rapor bi't-tanzîm makâm-ı semûhîlerine arz u takdîm
kılındı. Ol bâbda.
BOA. HR. SYS. 2620/57
YUNANLILARIN ORHANGAZİ VE YALOVA’DA MÜSLÜMANLARDAN
TOPLADIKLARI SİLAHLARI HIRİSTİYANLARA DAGITIP
KATLİÂM VE YAGMACILIK YAPTIKLARI
Karamürsel vakası sırasında Yunanlıların Üreyil ve Çakırlı
köylerindeki silahları toplayıp ahalisini tamamen öldürdükleri ve ahalinin
mallarını da yagma edip evleri yaktıkları, toplanan silahları Hıristiyan
ahaliye verdikleri, Orhangazi’yi kusatarak sekiz yüz mavzer teslim
edilmezse kasabanın tamamıyla yakılacagı tehdidinde bulundukları,
Gemlik’teki kadınların zorla götürüldügü, Dudluca ve buna civar on bir
Müslüman köyünün Yunanlılarla isbirligi yapan Ermeniler tarafından
yakıldıgı, Zindan köyü camiinde bayram münasebetiyle toplanan
Müslümanların yirmi üçünün sehit edildigi, Yunanlıların bölgede
yaptıkları idamlar hakkında rapor hazırlayıp bir _ngiliz zabitiyle
gönderen Emekli Binbası Memduh Bey ve Çınarcık köyü esrâfının
götürüldügü ve akibetleri hakkında haber alınamadıgı, Yalova’da da
halkın büyük çogunlugunun hapsedildigi ve bes yüz bomba verilmedigi
takdirde sehrin yakılacagı tehdidinde bulunuldugu, köy ve çiftliklerden
yagmalanan hayvanların büyük bir kısmının Yunanistan’a gönderildigi,
kalanının ise Elmalı Rum köyünde pastırma ve sucuk yapıldıgı,
Karamürsel’i isgal eden Yunan kıtaatına Yalova’nın yerli Rumlarından
iki bin kisinin katıldıgı ve Karamürsel’de iki yüz kisinin idam ve on dört
köyün yerle bir edildigi, meydana gelen olayların arastırılması için
_ngiliz, Fransız, _talyan makamlarının tayin edecegi kisilerden bir
komisyon kurulması gerektigi bildirildiginden Hariciye Nezaretince de
siyasi girisimlerde bulunulması istirhamı.
3 Kasım 1920
120
Harbiye Nezâreti
Erkân-ı Harbiyye Dâ’iresi
Su‘be: 1
Kısım: 3
4156
Hâriciye Nezâret-i Celîlesine
Devletlü efendim hazretleri,
Bugün 2/Tesrîn-i Sânî/[13]36 Orhanili ve Yalova havâlîsinden makâm-ı
çâkerîye mürâca‘at eden bir _slâm hey’eti tarafından Karamürsel vak‘a-i ahîresi
sırasında Yunan kıta‘ât-ı isgâliyyesiyle yerli Rum ve Ermeniler tarafından harekât-ı
askeriyyeye sâha olan havâlî-i mezkûrede îkâ‘ edilen mezâlim ve fecâyi‘ ber-vech-i âtî
telhîsan arz kılındıgı üzre îzâh eylemislerdir:
1– Orhangazi civârında Üreyil ve Çakırlı _slâm karyelerindeki silâhlar
toplanarak ahâlîsi fecî‘ bir sûretde kâmilen katl ve î‘dâm edilerek mâlları yagma ve
hâneleri ihrâk olunmusdur. Müsâdere edilen bu silâhlar Hıristiyan ahâlîye verilmisdir.
2– Dudluca karyesi ile buna civâr on bir _slâm karyesi yerli Ermeniler tarafından
kâmilen yagma edilmis bu havâlîde ancak bir kaç hâne bu tecâvüzden masûn
kalabilmisdir.
3– Orhangazi'den yedi ve Çakırlı'dan yirmi kisi kursuna dizilerek Orhangazi
kasabası taht-ı muhâsaraya alınmıs ve sekiz yüz hâneden ibâret olan bu köy karsusuna
top ta‘biyye edilerek sekiz yüz mâvzer teslîm edilmedigi takdîrde kasabanın ihrâkı
teblîg olunarak ahâlî tehdîd olunmusdur.
4– Gemlik'den gelen bir zâtın ifâdesine nazaran bu kasabadaki kadınların fahise
oldukları bahânesiyle cebren götürülmekdedir.
5– Yeniköylü Ahmed Bey nâmında bir zât berây-ı sikâyet Dersa‘âdet'e
geldiginden â’ilesi Yunan Kumandanlıgınca tevkîf edilmisdir.
6– Katırlı cihetinden gelerek Yalova'yı isgâl eden Yunan kıta‘âtı, bayram günü
Zindan karyesinde bulunan câmi‘e toplanan halkı câmi‘den kaldırarak bunlardan sekiz
kisiyi süngü ile ve on bes kisiyi de darb sûretiyle itlâf etmislerdir. Binbasılıkdan
mütekâ‘id Memduh Bey o havâlîde bulunan bir _ngiliz zâbitiyle bu sûretle i‘dâm
edilenlerin cesedlerini bi'l-mu‘âyene bir rapor istihsâl ederek mûmâ-ileyh zâbit
vesâtetiyle göndermis ise de Yunanlılar Memduh Bey'i Armutlu karyesinde der-dest
etmisler ve Çınarcık karyesi esrâfını da alup götürmüslerdir. Gerek Memduh Bey'in ve
gerek esrâfın âkıbetleri mechûldür.
121
7– Güllük karyesinden odun tüccârı Pirincci oglu _brahim Aga darbedilerek itlâf
edilmisdir.
8– Orhangazi'den gelen müfreze bu havâlîde mevcûd her karyedeki hayvanâtı
sürüp altmıs ilâ seksen kıymetinde olmalarına ragmen sekiz ilâ on lira gibi pek cüz’î
bir ücret mukâbilinde begendiklerini cebren almıslardır. _sbu hayvanâtın Yunanistan'a
sevkolundugu müstahberdir.
9– Mustafa Çavus isminde bir zât Yalova'da bulunan silâhları teslîm etdigi
hâlde hayât ve memâtı mechûldür. Yalova'dan besyüz bomba taleb edilerek
verilmedigi takdirde köyün yakılacagı teblîg ve esrâfı habsedilmisdir.
10– Yunan kıta‘âtının Karamürsel isgâli esnâsında Yalova'nın yerli
Rumlarından iki bin kisi bu kıta‘âta iltihâk ederek Karamürsel'de iki yüz kisi i‘dâm
edilmis kara ve denizden icrâ edilen atesler ile on dört köy hâk ile yeksân ve bu
havâlîdeki bütün çiftlikler ve hayvanlar yagma olmusdur.
11– Kurt Ali'nin Topcu Çiftligi'nden üç yüz sıgır ve bes yüz koyun alınarak
Elmalık Rum karyesine sürülmüs ve burada pasdırma ve sucuk i‘mâline baslanmısdır.
Bu çiftlik ihrâk ve bin kile zahîresi de müsâdere olunmusdur.
12– Bu hâdisâtın cereyân etdigi sâhada Rum ve Ermeni çeteleri teskîl edilmis ve
yagmacılık ta‘ammüm etmisdir. Hâriçden gelen ve yerli olmayan Rumlar havâlî-i
mezkûredeki zeytunları toplamakdadır.
13– Gerek Yunan kıta‘âtı ve gerekse yerli Rumlar tarafından _slâm
karyelerindeki kızlara tecavüzâtda bulunularak bikrleri izâle edilmekdedir.
Yunanlıların taleb eyledikleri silâh ve bomba gibi fecâyi‘e bir bahâne içün ihdâs
edilmis olup hakîkat-i hâlde Yunanîler ahâlî-i _slâmiyyedeki eslihayı kâmilen alarak
hiçbir silâh bırakmamıslar ve aldıkları silahlar ile ahâlî-i Hıristiyâniyyeyi teslîh
eylemislerdir. Evvelce defa‘âtle arzedildigi vechile isgâl ve istîlâya ma‘rûz kalan
mıntıkada Yunanlıların _slâmları imhâ siyâsetine ta‘kîb eyledikleri, bu vakâyi‘ ile de
te’eyyüd etmekdedir.
Keyfiyet _ngiliz mümessil-i askerîsiyle Fransız ve _talyan irtibât zâbitlerine
teblîg ve hâdisâtın derece-i hakîkati ve tarz-ı vukû‘u hakkında kanâ‘at-i kâmile tahsîl
edilmek üzre _ngiliz, Fransız ve _talyan mümessilleri makâmâtından ta‘yîn edilecek
zevâtdan mürekkeb bir hey’et teskîl ve mahallinde tahkîkât ve tedkîkât icrâsı lüzûmu
is‘âr kılınmısdır. Makâm-ı devletlerinden de tesebbüsât-ı siyâsiyye icrâsıyla
mes’elenin hüsn-i netîceye intâc ve iktirânını ehemmiyetle arz ve istirhâm eylerim. Ol
bâbda emr ü fermân hazret-i men-lehü'l emrindir.
122
Fî 21 Safer sene [1]339 ve
Fî 3 Tesrîn-i Sânî sene [1]336
Harbiye Nâzırı
Bende
_mza
BOA. HR. SYS. 2619/35
37
YUNANLILARIN YALOVA, ORHANGAZ_ VE KARAMÜRSEL’DE YERLİ
RUMLARLA BİRLİKTE MÜSLÜMANLARI KATLEDİP MALLARINI
YAGMA VE HAYVANLARINI YUNANİSTAN’A GÖNDERDİKLERİ
Müslümanları, Hıristiyan çetelerinden korumak üzere kaza
muhafazasına seçilen _brahim Aga zamanında Müslim ve gayr-ı Müslim
hiç kimsenin can, mal ve ırzına dokunulmadıgı halde Yunanlıların
Yalovayı isgalleriyle birlikte Yunan medeniyetinin örneklerinin görülmeye
baslandıgı, Tesvikiye’de bayram namazı için toplanan halkın Yunan
askerleri tarafından camiden çıkarılıp içlerinden yedi kisinin sopayla
dövülerek öldürüldügü, Müslümanların silahlarının toplanıp
Hıristiyanlara dagıtıldıgı, gayr-ı Müslimler haric ahalinin bütün
hayvanlarının yok pahasına alınıp Yunanistan’a sevkedildigi, yagma için
Yunan askerlerinin ardından çuval ve öküz arabalarıyla giden yerli
Rumlar tarafından Müslümanların mallarının götürüldügü, köyden köye
gidisin engellendigi, yolda yakalananların akibetinin mechul oldugu,
Karamürsel’de de yagma ve katliâmın yasandıgı; bir günde kazanın ileri
gelenlerinin de içinde bulundugu üç yüz Müslümanın katledildigi,
memurların hapse atıldıgı, Çınarcık’da cuma namazı esnasında çok
sayıda Müslümanın sehit edildigi, yaralı ve hasta insanların Yalova ve
Karamürsel dısına tedavi için çıkmalarına izin verilmedigi, Orhangazi’de
de mezâlimin genis boyutlara ulastıgı, acil müdahale ve yardım edilmezse
Müslümanların tamamıyla yok edilecegi.
6 Kasım 1920
Huzûr-ı Sâmî-i Cenâb-ı Sadâret-penâhîye
123
Ma‘rûz-ı çâkerleridir,
Ferid Pasa'nın mevki‘-i iktidâra gelmesiyle baslayan Kuvâ-yı Milliyye
harekâtından memleketimiz olan Yalova kasabasını muhâfaza ve _slâm, Hıristiyan
çetelerinin tahrîbâtından himâye maksadıyla gerek hükûmet-i merkeziyye ve gerekse
Kuvâ-yı Milliyye'ye karsu lâ-kayd kalınmıs ve âdetâ kazâmız bî-taraf bir mıntıka i‘lân
olunmus fî Mayıs sene [13]36 ibtidâsından bi'l-ibtidâr agustos nihâyetine kadar devâm
eden dört ay müddet zarfında esrâf ve a‘yân-ı memleketin efkâr ve ârâsıyla kazâmız
muhâfazâsına ta‘yîn edilen _brahim Aga'nın vesâ’ir müteneffizân-ı memleketin dirâyet
ve kiyâsetiyle lehü'l-hamd Müslim ve gayr-ı Müslim (Türk, Rum, Ermeni) hiç bir
ferdin ne hayâtına ne mâl ve ırzına dokunulmamıs hulâsa hiç bir sahsın hukûk-ı
ser‘iyye ve hürriyyesi tahdîd ve takyîd edilmemisdir. Bu iddi‘âmıza o zaman
Yalova'da bulunan _ngiltere Devlet-i Fahîmesi ordusu zâbitânından Yüzbası Mösyö
Silit ve Yalova'ya gelen _ngiliz torpidoları zâbitânı sâhiddir. Agustos nihâyetine dogru
Yunan Kuvâ-yı _sgâliyye Kumandanlıgınca kazâmızın isgâli karar altına alınmıs ve su
sûretle bed-baht kasaba ve ahâlîsinin tâli‘i renk-i siyâha bürünmüsdür. Alâmât-ı
isgâlden olmak ve Yunan medeniyetinden bir nümûne gösterilmek üzre fî 27 Agustos
sene [13]36 Kurban Bayramı günü Tesvikiye karyesine gelen müfreze-i Yunaniyye
bayram namâzını edâ içün câmi‘de bulunan ehl-i tevhîdi kâmilen hârice çıkardıkdan
ve etrâf-ı erba‘asını süngülü efrâd ile ihâta eyledikden sonra kitle-i mazlûmîn önünde
karye-i mezkûr ahâlîsinden Ahmed, Mehmed Ali, Hüseyin Çavus, Mehmed, Emin,
_smail, Bilâl'in oglu nâm ma‘sûmîni sopalarla sehîd etdikden sonra süngülerle de
süngülemislerdir.
Fî 5 Eylül sene [13]36'da Yalova'ya dâhil olan kıt‘a-i askeriyye kumandanı
Yüzbası Mösyö Aleksandros bütün ahâlînin kavim ve mezheb farkı gözetilmeksizin
aynı mu‘âmeleye tâbi‘ olacagını ve herkesin her dürlü hukûk-ı sahsiyye ve
hürriyyesini isti‘mâle seyyânen kâdir olacagını alenen söylemis iken isgâlin ikinci
gününden bi'l-ibtidâr bütün ahâlî-i _slâmiyye'nin silâhları toplanmıs ve gayr-ı Müslim
kurâ ahâlîsine tevdî‘ edilmisdir.
Sâniyen gûyâ kuvve-i isgâliyyenin ihtiyâcına medâr olmak ve kurâ gayr-ı
Müslime ahâlîsi istisnâ edilmek sartıyla ihdâs olunan cem‘-i hayvanât kaziyesi
dolayısıyla bütün Müslüman köyleri birer birer abluka edilmis ve bütün manda, öküz,
inek gibi hayvanât tevzîn ile kıyyesi yirmiser gurusdan ahzedilmis ve bu tarîk-i cedîd
ile zürrâ‘ın bütün hayvanâtı Gemlik tarîkiyle Yunanistan'a sevk ve i‘zâm kılınmısdır.
Sâlisen Osmanlı jandarmasının ilgâsından sonra ahâlî-i _slâmiyyenin can, ırz ve
nâmûsu Rumların taht-ı rahmetinde oldugu gibi kurâ arasındaki muvâsalat da inkıtâ‘a
ugramısdır. Ahâlî-i _slâmiyyeden bir köyden diger köye gitmek cür’etinde bulunanlar
yollarda kat‘iyyen izi bulunmamak üzre gâ’ib ediliyorlar. _ste bu cümleden olmak
124
üzre Gökçedere karyesinden Muhtar Odabas oglu Mehmed'in mahdûmu Yusuf, saman
almak üzre Saksak(?) karyesine gitmek içün köyden çıkmıs iken el’ân avdet etmemis
ve Ortaburun karyesi civârında _smaildere nâm mevkî‘de üç Müslüman maktûlen her
nasılsa bulunabilmisdir.
Râbi‘an Karamürsel'in isgâlinden mukaddem Yalova'ya tâbi‘ kurâ gayr-ı
Müslime ahâlîsi heybeleriyle çuvallarıyla hattâ öküz arabalarıyla silâhlı, silâhsız fevc
fevc merkez-i kazâya gelmisler ve bed-baht Karamürsel'i isgâl içün giden müfreze-i
askeriyye-i Yunaniyye pesinde yagma vü gâret içün hareket etmislerdir. Yirminci asır
medeniyetinin bu son sistem yagma-gerleri Yalova'dan altı sâ‘at bu‘d-ı mesâfede olan
Karamürsel'e gidinceye kadar yollarda etmedik rezâlet, yakmadık cân, hetk etmedik
nâmûs ve ırz bırakmamıslardır. Karamürsel kasabasında cereyân eden fecâyi‘ ve
yagmanın ikinci bir nazîresini henüz târîh-i beser kaydetmemisdir. Su sûretle kasaba-i
mezkûrede tahaddüs eden vakâyi‘ ve hâdisât-ı ma‘lûme üzerine artık vahsetin son
derecesi icrâ edilmis ve bir günde esrâf ve a‘yân-ı memleket dâhil olmak üzre bir
rivâyetde otuz bes diger rivâyetde üç yüz zavallı Müslüman katl ve ifnâ edilmis ve
Karamürsel me’mûrîn-i mâliyyesi de el’ân Yunan habshânesi bodrumlarında
inlemekdedirler.
Pasa Hazretleri!
_ste Karamürsel'de cereyân eden su hâdise üzerine artık Yalova'da Yunanîlerin
zulüm ve vahseti derece-i kusvâyı bulmus ve dâ’ire-i tahammülün fevkine çıkmısdır.
Ez-cümle Çınarcık Müslim karyesinde ehl-i tevhîd geçen cuma günü cuma namâzını
edâ eder iken baslarında Yunan zâbiti bulunan bir çete câmi‘i-serîfi abluka ederek
Güllüklü tüccârdan _brahim Aga'yı silâh bahânesiyle câmi‘ mezârlıgında katl ve
bahriye etibbâsından müteka‘id Operatör Memduh Bey Tesvikiye hâdise-i fecî‘asında
_ngilizlerin talebi üzerine maktûlîni mu‘âyene etdiginden ve bu husûsda rapor i‘tâ
eylediginden dolayı der-dest, envâ‘-ı hakâret ile ve iki refîki ile bir semt-i mechûle
sevkedilmisdir. Kurt karyesi muhtarı Mustafa Çavus silâh bahânesiyle Yalova
tevkîfhânesinde bir hafta tevkîf olundukdan sonra Gemlik’e sevkedildigi hâlde hayât
memâtından henüz bir haber alınamamısdır. Yunanistan mekteb-i askeriyyesinden
nes’et ve sınıf-ı ihtiyâta nakledildikden sonra karyesine avdet eden Kurd karyesinden
Kazako oglu ve Engüreli Leonidi'nin teskîl etdikleri çetelerle _slâm köylerini silâh
aramak bahânesiyle yagma ve ahâlîye iskence etmekdedirler. Bu kerre esâretden avdet
eden Adapazarlı üç nefer _zmit tarîkinin mesdûd bulunması hasebiyle Yalova’dan
kara tarîkiyle memleketlerine gider iken Tasköprü karyesi civârında sehîd edildikleri
hâlde görülmüsdür. Karamürsel’in yagmasından avdet eden Yalova’nın Elmalık
karyesi Rumları, yagma etdikleri ganâ’imi arabasıyla naklini teklîf ve muvâfakat
etmediginden dolayı Karaçay muhâcirlerinden bir bî-çâreyi bacagından kursunla
cerhetdiler. Ahâlî-i karye tarafından Yalova’ya getirülüp adliyece mu‘âyenesi icrâ
125
etdirilerek lâzım gelen raporu ahzolundukdan sonra â’ilesi tarafından berây-ı tedâvî
_stanbul hastahânelerine sevkedilmekde iken Yunanlılar tarafından yaralı Müslüman
_stanbul’a gitmez diyerek sevkine mümâna‘at edilmisdir.
Zât-ı sâmîleri gibi bir vezîr-i kiyâsetimizin merkez-i saltanatdan iki üç sâ‘at
mesâfede olan Yalova, Orhangazi, Karamürsel gibi karîb mahallâtdan kelimenin
bütün ma‘nâ ve sumûlüyle imhâ-yı _slâm politikası devâm ve icrâsına müsellem-i
enâm olan vicdân-ı âlîleri müsâ‘ade etmez zannındayız.
Pasa hazretleri!
Bugün bu üç kazâ son dem hayatını yasıyor. Serî‘ bir mu‘âvenet ve sedîd bir
müdâhele olmaz ise ahâlînin ya tenassur etmesinden veya mecbûr-ı hicret olmasından
baska bir çâre yokdur. Çünkü üçüncü sık katl ve ifnâdır pasa hazretleri. Ol bâbda
kâtıbe-i ahvâlde emr ü fermân hazret-i men-lehü’l-emrindir.
Fî 6 Tesrîn-i Sânî sene [1]336
Yalova kazâsı ahâlîsi nâmına
Gökçedere karyesinden
Dursun nâmlı
Said kulları
BOA. HR. SYS. 2619/45
|
