EŞME KÖYÜ GEYVE tarihi web sitesi - 2-KATLİAM BELGELERİ VE ESKİ TÜRKÇE GİZLİ YAZIŞMALAR

Hayrabolu

Mâhiyyet-i vak‘a Mahall-i vak‘a Sûret-i cereyân-ı vak‘a

Ahz u gasb ve katl Kabahüyük

karyesi

Hacı Hüseyin Aga'nın cebren zahîresini ve

birâderi Ahmed Aga'nın nukûdunu sirkat ve

Ahmed Aga'nın katli cürmleri Hayrabolulu

Aristidi, Çerkes Müsellim fabrikasında makinist

Yani oglu Yorgi, Fosaki oglu Dimitri, Cisr-i

Ergene'nin Kadı karyesi muhtârı _stro ve köy

papası Tanas oglu Yanaki nâm Rumlar

tarafından irtikâb olunmusdur.

Ahz u gasbve

iskence, katl

Karakavak

nâhiyesi

_stîlâ esnâsında, Nikola , Kama oglu Nikola,

Papas Ananosti Milo, köy kethüdâsı Dimyan

oglu Çelyo, Hafir oglu Kostanti, Küçük _lya'nın

oglu Pavli Dumcer ve birâderi Vasil nâm

Rumlar, karye ahâlîsini habs ve tazyîk ve

iskence ederek fidye-i necât olarak pâre almıslar

ve Molla Mustafa, Kavâs Mustafa Bilal ve

Mehmed ve Esref nâm eshâsı katletmislerdir.

Bulgaristan'a firâr etmislerdir.

Katl Susuzmüsellim

karyesi

El-yevm hâl-i firârda bulunan Hayrabolulu

Zahari oglu Kostandi ve Behar oglu Nikolaki ve

Demirci Kamar nâm sahıslar karye ahâlî-i

Müslimesinden _zzet ve Malkaralı Hüseyin

agaları katletmislerdir.

Hânelere duhûl,

gasb, hetk-i ırz,

esliha-yı mîriyyeyi

yagma

Hayrabolu Hîn-i istîlâda Rum, Ermeni ve Bulgar eshâs-ı

serîre birleserek ma‘lûmu'l-esâmî ahâlî-i

_slâmiyyenin hânelerine duhûl, mallarını gasb ve

ırzlarını pây-mâl etmisler ve esliha-ı askeriyyeyi

yagma etmislerdir.

Sarköy

Mâhiyyet-i

vak'a

Mahall-i vak‘a Sûret-i cereyân-ı vak‘a

Katl Dogancı çiftligi _shaklı karyesinden Rasim, Ahmed, _brahim, Hasan

ve Kâmil nâm eshas Argiros, Filib oglu Çakır

Dimitri, Yuvan, Yakim, Ananost, Papas Dimo nâm

Rumlar tarafından katledilmisdir.

Hetk-i ırz Kızılcaterzi karyesi Birkaç kadının Eksamel'de(?) önlerine çıkan Rum

ve Bulgar bes altı kisi tarafından ırzları pây-mâl

edilmisdir.

Katl Sarköy Vapura yetisemeyerek esnâ-yı istîlâda Sarköylü

Halil,Jandarma Sabri, Telgraf Çavusu Ali ve Hasan

Çavus ve familyası ile oglu ve Kıbtî Kör Mehmed

ve iki oglu ve Hüseyin Çavus ve Kavaklı Ali

katledilmis ve fâ‘illeri mechûl kalmısdır

Tahrîb Ulaman, _shaklı,

Bulgur

Karyeleri Esendik, Yayagac, Gölcük Rumları

tarafından tahrîb olunmusdur.

Tahrîb Sarköy _slâm hâneleri dahi tahrîb olunmusdur.

_nöz

Mâhiyyet-i vak'a Mahall-i vak‘a Sûret-i cereyân-ı vak‘a

Katl ve ırza

tecâvüz, gasb

Kemerli karyesi Kemerli ve civâr kurâsı Rumları, karye-i

mezkûrede iskân edilen muhâcirînden bulunan

zevcesinin cebren ırzına tecâvüz ve ahâlîden

ma‘lûmu'l-esâmî dokuz Müslimi, karye derûnunda

birer birer sehîd ve umûm kurâ ahâlîsinin

hayvanât ve esyâ ve zehâ’irini gasbetmislerdir.

Tehdîd, darb ve

iskence, gasb

Çandır karyesi Karye Rumları ahâlî-i _slâmiyyeyi tehdîd ve

ba‘zılarını darb ve iskence ederek mâllarını

gasbetmislerdir.

Fidye-i necât ahzı _ncirlik karyesi Rumların isâretleriyle Bulgarlar ahâlîden bin

liraya karîb fidye-i necât almıslardır.

Baskın, darb,

iskence, gasb

Galata karyesi Çelebi, Kemerli, Arnavudköy Rumları karyeyi

basarak ahâlî-i _slâmiyyenin hânelerine cebren

duhûl ve darb ve iskence sûretiyle bes yüz lira

fidye-i necât almıslardır.

Katl ve iskence Hasköy karyesi Kocaali, Çelebi, Kemerli karyeleri Rumları bu

karyeye gelüp bir çok ahâlî-i _slâmiyyeyi katl ve

esyâlarını yagma etmislerdir.

Katl Çataltepe karyesi Yenice ve Hisârlı karyeleri Rumları bu karye

ahâlîsinden _brahim oglu Sâlim'i sopa ile ve

Hüseyin oglu Said'i dahi kursunla katletmislerdir.

Katl Sultaniçe karyesi Çavus ve Yeniceköy Rumlarının tesvîkiyle Liman

Re’îsi Mülâzım Süleyman oglu Hâfız Mehmed,

Telgraf Me'mûru Hacı Hasan Efendi Bulgarlar

tarafından katledilmisdir.

_skence Kelçavus karyesi Rumların tesvîkiyle ahâlî-i _slâmiyyeye Bulgarlar

tarafından iskence olunmusdur.

_skence Çeribası karyesi “

Ve fidye-i necât

ahzı

Vakıf karyesi Fidye-i necât almıslardır.

Katl Büyükyassıoba

karyesi

Abidin Efendi'yi katletmislerdir.

Katl ve iskence _nöz On yedi kisiyi katletmislerdir.

Harb-i hâzır esnâsında Rum çetelerinin Edirne Vilâyeti'nde

ahâlî-i _slâmiyyeye karsı icrâ eyledigi mezâlimi

hulâsaten muhtevî cedveldir.

Numar

Mâhiyyet-

vak‘a

Târîh-i

vak‘a

Mahall-i

vak‘a Sûret-i cereyân-ı vak‘a

1 Vize Gasb 8 Mart

[13]33

Evrencik

karyesi

Karyeye bir sâ‘at mesâfede

bulunan degirmene on sakî

gelerek Degirmenci Ali ile müsteri

Mustafa'yı baglayarak müsterinin

bes buçuk kile dakîkini

ahzeyledikleri.

2 Vize Gasb 17 Temmuz

[13]33

Ayana

karyesi

Karyeye bir sâ‘at mesâfede

Asmakaya nâm mahalde bes sakî

ahâlî-i _slâmiyyeden üç sahsın

yollarını kat‘ ile üzerlerindeki

pâreyi ve bir bârgîr, bir esterlerini

gasbetdikden sonra Esma

nâmındaki kadını agır sûretde darb

ve mecrûh etdikleri.

3 Vize Gasb 6 Nisan

[13]33

Sergen

karyesi

Nâhiyeye bir buçuk sâ‘at

mesâfede hayvan ra‘yeden

sıgırtmaçlara üç Rum çetesi

tecâvüz ederek iki aded öküz ve

bir düge gasb ve hayvanları agaca

bagladıkları.

4 Vize Gasb 29 Mayıs

sene [13]33

Sergen

karyesi

Bir sâ‘at mesâfede Pendemori(?)

nâm mahâlde iki sakî _slâm

yolcuların önüne çıkarak ekmek

ve pârelerini gasbetmislerdir.

5 Vize Gasb 27 Nisan

sene [13]33

Evrencik

karyesi

Karyeye bir sâ‘at mesâfede dört

sakî orada bulunan çobandan bir

öküz gasbetmislerdir.

6 Gasb ve

iskence

25 minh Evrencik

karyesi

Bir sâ‘at mesâfede üç Rum sakîsi

ahâlî-i _slâmiyyeden ba‘zılarının

yolunu keserek iskence icrâ

etmisler ve pâre ve ekmeklerini

gasbetmislerdir.

7 Gasb 5 Mayıs

sene [13]33

Sergen

karyesi

Sekiz sakî yol keserek ahâlî-i

_slâmiyyenin ekmek ve pâreleriyle

bir bârgîrlerini gasbetmislerdir.

8 Gasb 12 Haziran

sene [13]33

Ayâna-

Akpınar

arasında

Altı sakî üç _slâmın önüne çıkarak

pâre, bârgîr ve esterlerini alarak

kendilerini de bir agaca baglayup

savusmuslardır.

9 Katl ve

cerh

18 " Hamidiye

ile Urgaz

arasında

Degirmenden gelen dört

Müslimden ikisi katl ve birisi

cerhedilmisdir. Sakîler altı kisidir.

10 Gasb 19 " Evrencik

karyesi

Karyeye bir sâ‘at mesâfede Hoca

Hasan Efendi ile Tahsîldâr

_skender Bey'in önlerine çıkan

dört eskıyâ mûmâ-ileyhleri

soymuslardır.

11 Gasb 15 Temmuz

sene [13]33

Evrencik-

Sergen

arasında

Ahâlî-i _slâmiyye'nin önüne dört

sakî çıkarak unlarını

gasbetmislerdir.

12 Gasb 23 Temmuz

sene [13]33

Evrencik-

Sergen

arasında

Aktopak nâm mahâlde üç _slâm

kadının önüne çıkan üç sakî

mezbûreleri tehdîd ederek

erzâklarını gasbetmislerdir.

13 Katl 20 minh Kireçkuyu _smail Aga'yı daga kaldıran

eskıyâlar merkûmu

katletmislerdir.

14 Gasb 20/21 minh Evrencik -

Kireçkuyu

arasında

Sergen'e gitmekde olan üç _slâmın

önüne çıkan dört çetenin,

merkûmûnun nakid ve esyâlarını

gasbettikleri.

15 Tecâvüz 26 minh Pineke(?)

-Vize

arasında

Yirmi yedi kisiden mürekkeb bir

çetenin Onbası Sadık'a hücûmu.

Merkûm firâr ederek

kurtulmusdur.

Gasb ve

katl

8 Temmuz

[13]33

_gneada [_gneada]ya bir sâ‘at mesâfede

Sıgır mandırasının bayırı altında

üç Rum sakîsi Çoban Serif'i

sazlıga götürmüsler ve orada

mûmâ-ileyhe i‘tirâflarından, evvelce

Demirköy Leylî Mekteb

mandıralarından birini gasb ile

çobanını katlettikleri

anlasılmısdır.

Gaybûbet

15 Agustos

sene [13]33

_gneada _gneada korucusu _smail,

Longuz'dan _gneada'ya gelirken

ortadan gâ’ib olmusdur.

Gaybûbet

30 minh Korfakulüb

e karyesi

Karyeye üç çar-yek sâ‘at

mesâfedeki degirmenden gelirken

ortadan gâ’ib olmusdur Hüseyin

oglu Dede Hasan.

Ta‘arruz

ve cerh

17 Tesrîn-i

Sânî sene

[13]33

Korfakulüb

e karyesi

Bir sâ‘at mesâfede Elma mevki‘i

nâm mahâlde giden Hudûd Takım

Kumandanı Hakkı Efendi'ye

eshâs-ı mechûle silâh atarak

mûmâ-ileyhin yanındaki neferin

mecrûhiyetine sebebiyet

vermislerdir.

Müsâde

me ve

istîsâl

20 Mayıs

sene [13]33

Kurudere Dört kisiden mürekkeb bir çete iki

sâ‘at müsâdemeden sonra

efrâdından biri meyyiten, digerleri

hayyen der-dest edilmisdir.

21 Vize Cerh 10 Nisan

sene [13]33

Hamidiye

karyesi

[Hamidiye karyesi] _mâmı _smail

Efendi'yi üç sakî cerhetmislerdir.

22 Vize Katl ve

cerh

19 Haziran

sene [13]33

Hamidiye -

Kurudere

Adedleri mechûl Bulgar eskıyâsı

Urgaz köyünden avdet eden altı

kisinin yolunu keserek ikisini katl

ve birini mecrûh etmislerdir.

Katl 19 Tesrîn-i

Evvel sene

[1]330

Korfakulüb

e –Muradlı

arasında

Rum eskıyâsı Longuz korucusu

_lyas'ı katletmislerdir.

Katl ve

cerh

6 Haziran

sene [1]330

Sa[r]paç

karyesi

Mechûl Bulgar eskıyâsı ahâlî-i

_slâmiyyeyi pusuya düsürerek

Ramazan oglu _brahim'i katl ve

sekiz yasındaki Fatma'yı da

müte‘addid mahallerinden

cerhetmislerdir.

Katl 11 Haziran

sene [13]33

Magalavid Demirköy ile Velika Rum

kulübeleri arasında dokuz eskıyâ

pusu kurarak bes refîkiyle oradan

geçen Ahmed oglu Mehmed[i]

katletmislerdir.

Katl 5 Mayıs

sene [1]331

Çoçorika(?) Demirköy Jandarma Bölük

Kumandanlıgı efrâdından _brahim

oglu _smail Hakkı üç mekârî ile

Demirköyü'ne avdet ederken yedi

kisilik bir çetenin pususuna

düserek katlolunmusdur.

Katl 20 Temmuz

sene [1]333

Sivri Demirköy jandarma efrâdından

Mehmed oglu _smail Balçıklı,

_brahim oglu _shak, Sivri'den

gelirken pusuya ugrayarak

katlolunmusdur.

Katl 1 Haziran

sene [1]333

Turulya Mehmed oglu Osman, Pehlivanca

Ali, Mustafa oglu Ali'nin önüne

bes eskıyâ çıkarak Pehlivan oglu

Ali'yi alup götürmüsler, digerleri

firâr etmislerdir. Mu’ahharan

Ali'nin na‘ası bulunmusdur.

Katl ve

cerh

23 Agustos

sene [1]331

Temvoda[?]

bayırı

Edirne Vâlîsi ve Demirköy Kâim-i

makâmı, Demirköyü'nden

giderken eskiyâ pususuna

ugrayarak otomobil soförü ile

vâlînin oglu mecrûh olmus ve

mu’ahharan vâlînin mahdûmu

müte’essiren irtihâl etdigi.

Katl 1 Mayıs

sene [1]331

Velika

köprüsü

Demirköy Jandarma bölügü

efrâdından Hüseyin oglu Esref'i

katletmislerdir.

Katl 26 Haziran

sene [1]331

Papakotra(?)

Sivrikulübe karyesinden

Sülos(?)oglu _smail ile refîki

Mustafa oglu _smail ve Ahmed

oglu Mehmed köylerine avdet

ederken meçhûl eskıyâ tarafından

atılan mermilerle Ahmed oglu

Mehmed maktûl düsmüsdür.

Katl 21 Nisan

sene [1]331

Hırsızpınarı Demirköy jandarma efrâdından bir

kısmı pusuya ugrayarak içlerinden

Halil oglu Hasan Çavus

bogazından mecrûh ve

müte‘âkiben terk-i hayât etmisdir.

Gasb 9 Nisan sene

[1]333

Çimendere Üç sakî Yorgi oglu Nikola'nın

önüne çıkarak arabasından

öküzleri çıkarup birisini almıs ve

savusmuslardır.

28 Tesrîn-i

Sânî sene

[13]33

Gözsüz

karyesi

Dört eskıyâ ile vukû‘bulân

müsâdemede serîrlerden biri

maktûl olmusdur.

Derdest 6 Eylül sene

[1]333

Gözsüz

karyesi

Bidâyet-i tahrîriyyeden(?) beri

eskıyâlık eden Varmen Tanas

oglu Nokire der-dest edilmisdir.

Gasb 26 Kânûn-ı

Sânî sene

[1]333

Satılmıs

köprüdere

Bes sakî ahâlî-i _slâmiyyenin

önüne çıkarak pâre ve esyâlarını

gasbetmislerdir.

Katl 2 Kânûn-ı

Evvel sene

[13]33

Yılanlı Ta‘kîb kolu bes sakînin pususuna

düserek efrâddan Karabet maktûl

düsmüsdür.

Gasb 27 Tesrîn-i

Evvel sene

[13)33

Çimendere

karyesi

Köylülerin önüne çıkan onbes

eskiyâ esyâlarını gasbetmislerdir.

Müsâdeme

derdest

27 Tesrîn-i

Sânî sene

[13]33

Gözsüz

karyesi

Dört müsellah Rum ile ta‘kîb

müfrezesi arasında vukû‘bulan

müsâdemede eskıyâdan birisi

meyyiten istîsâl edilmistir.

Gasb 24 Eylül

sene [13]33

Katrancı

bayırı

Bes sakî Teslîm karyesi

muhtârının esyâ ve atını

gasbetmisdir.

Gasb 16 Tesrîn-i

Evvel sene

[13]33

Kadıköy-M

alkara

arasında

Dört sahıs iki _slâm köylünün

mâllarını gasbetmisdir.

Gasb 17 minh Alaybey Muhtâr Mustafa'nın hânesine

gelen altı sakî pâre ve esyâsını

gasbetmisdir.

Gasb 30 Temmuz

sene minh

Dervent(?)

Bogazı

_ki sakî Deveci Hasan'ın önüne

çıkarak ba‘zı esyâ ve erzâkını

almısdır.

Gasb 7 Mart sene

[13]33

Sarımese Ana Osti'nin agılına yedi sahıs

gelerek yedi koyununu

gasbetmislerdir.

21 Tesrîn-i

Evvel sene

[13]33

Yörük Ali Aga'nın hânesine bes sahıs

gelerek avluda bulunan on iki

yasındaki çocugu alup götürmek

istemisse de endâht edilen silâhlar

üzerine terkedüp kaçmıslardır.

24 Tesrîn-i

Evvel sene

[13]33

Çayırlı _nsâ’at taburundan Süleyman

Çavus, Uzunköprü'ye giderken üç

müsellah sahıs önüne çıkarak pâre

ve sâ‘atini gasbetmisdir.

BOA. DH. EUM. 3. Sb. 24/17

BALKAN SAVASI SIRASINDA RUMLARIN ED_RNE VE DEDEAGAÇ’TA

MÜSLÜMANLARA KARSI YAGMA, TECAVÜZ VE

KATL_ÂM UYGULADIKLARI

Balkan Savası sırasında Edirne ve Dedeagaç’ın düsman eline

geçmesiyle beraber bölgedeki Rumların merkeze baglı mahalle ve

köylerde Müslümanlara karsı acımasız bir tutum sergileyerek iskence ve

katliâm yaptıkları; evlere zorla girerek, degerli esya ve paraları

yagmalayıp hayvanları gasbettikleri, kadın ve kızların namuslarını

kirlettikleri, Müslüman nüfusun bir kısmının mezâlimden dolayı yurtlarını

terke mecbur kaldıkları hakkında yer, zaman ve isim belirten raporlar.

2 Haziran 1918

Edirne Vilâyeti

Mektûbî Kalemi

Husûsî: 604

Hulâsa: Merkez-i vilâyetde vukû‘ bulan

tecâvüzâta müte‘allık raporun

leffiyle.

Dâhiliye Nezâret-i Celîlesi Cânib-i Âlîsine

Ma‘rûz-ı çâker-i kemîneleridir,

29 Mayıs sene [1]334 târîhli ve 589 numaralu arîzaya zeyldir. Merkez-i

vilâyetde Balkan Muhârebesi esnâsında Rum ahâlî tarafından vukû‘bulan tecâvüzâta

müte‘allik polis müdîriyetinden bu kerre de tevdî‘ olunan bir kıt‘a rapor leffen arz u

takdîm kılınmısdır. Ol bâbda emr ü fermân hazret-i veliyyü'l-emrindir.

Fî 22 Sa‘bân sene [1]336 ve

Fî 2 Haziran sene [1]334

Edirne Vâlîsi

Zekeriya Vehbi

Numara: 5

Balkan Muhârebesi esnâsında Rum ahâlîsi tarafından vukû‘bulan tecâvüzât

hakkında icrâ edilmekde bulunan tahkîkâtda:

1- Edirne'nin sukûtunda Yorgi oglu Yani nâmındaki sahsın ol zaman dâ’ire-i

belediyye civârında ikâmet eden askerî kâtiblerinden Behçet Efendi'nin zevcesinin

ırzına tecâvüzle berâber katletdigi ve fi‘l-i mezkûrdan dolayı merkûm Yani'nin

el-yevm mahkûmen mevkûf bulundugu.

2- Üç yüz yirmi sekiz senesi sehr-i Tesrîn-i Sânîsi'nin yedinci ve Îd-i Adhâ'nın

birinci gecesi Dedeagaç sehrinin Bulgar komiteleri tarafından esnâ-yı isgâlinde, sehr-i

mezkûr Rumlarından ba‘zıları tarafından Arabacı Sevki'nin hemsîresi Saziye, demir

yolu çavuslarından Sadık Aga kızı, Düyûn-ı Umûmiyye kantarcısı Safvet Efendi kızı

Emine, esrâfdan Hacı Mahmud Aga'nın zevcesi Elif ve Fâik Efendi'nin evlâd-ı

ma‘neviyyesi Fatma, Sisko Mehmed'in kızı Serife, Kürd Aziz Aga'nın kızı, Yüzbası

müteveffâ Osman Aga'nın zevcesi ve A‘zâ Naim Bey'in hidmetcisi Münîre hanımların

ırzlarına tecâvüz edildigi.

3- Edirne'nin sukûtunda Kızılmescid mahallesinden olup Kovacılar Çarsusu,

'nda kahvecilik eden Dimitro, refîki Kassâb Fileanti ve Ütücü Yorgi, ol vakit ilticâ’en

Edirne'de bulunan Ada nâhiyesi ahâlîsinden bir köylünün koyunlarını yagma ve

asâkir-i Osmâniyye'nin silâhlarını ahz u gasb eyledikleri.

4- Edirne kal‘asının sukûtuyla Bulgarların sehre duhûlünde Kızılmescid

mahallesinden Simo oglu Yorgi, Bülbül Hâtun mahallesinden Ayvaz, Hacı Sarrâf

mahallesinden Çoban Panayot, Kızılmescid mahallesinden Sıvacı Kosti, Kadınköylü

Celaskor oglu Vasil, Akmescid mahallesinden Kokona Vasil, Kummahalleden

Telekci oglu Bagçevân Miso, Bakkal Çolak Sotiri, Sofiloki Dimitro, Bagçevân Dimo

oglu Angeli, tebe‘a-i Yunâniyyeden Bakkal Sakilaridis, Fırıncı Anesti, Bagçevân

Morniya Yorgi, Bagçevân Potka oglu Mihal ve birâderi Yorgi, Nâ’ib Çelebi

mahallesinden Mûytâb Hacı Mehmed Efendiyle ilticâ’en Edirne'de bulunan bir çok

_slâm köylülerin, Ma‘rûf Hoca mahallesinden Hüseyin Aga'nın ve bir çok _slâm

ahâlînin hânelerine cebren duhûl ile esyâ-yı beytiyye ve hayvanâtını ve askerî esyâ

deposuyla beylik hayvanâtını ahz u gasb ve yagma eyledikleri.

5- Zincirlikuyu'da kahvecilik eden Istranca söhretli Vasil, Elçili karyesinden

Hâfız Sâlim Efendi'yi katletmek maksadıyla elinde bıçak oldugu hâlde taharrî etdigi.

6- Kızılmescid mahallesinden Fıçıcı Hacı Keprit mu‘teberândan Kâdî oglu

Mehmed Aga'nın hânesine duhûl ve balta ile hücûm ederek mûmâ-ileyhi katletmek

üzre aradıgı.

7- Kummahalleden Fırıncı Anesti'nin dâmâdı Fırıncı Vasil, asâkir-i

Osmâniyyeden bir kaçını katletdigi ve âmâl-i Yunaniyye besledigi mervîdir.

8- Kummahallede Fırıncı Toma ekmek almak üzre fırınına gelen _slâm

kadınlarının ellerindeki mes[k]ûkât-ı Osmâniyyeyi alarak arkasına sürdükten sonra

yüzlerine atmakla berâber "Bu Çingâne devletine â’id pârelerin hükmü kalmadı.

Bulgar pâresi getirmez iseniz açlıkdan geberirsiniz" diyerek kadınlara itüp kakmak

sûretiyle tecâvüzâtda bulundugu.

9- Kızılmescid mahallesinden Parapanko Hıristaki, Kadınköylü Sider,

Pekatepri, ellerinde balta ve bıçaklar oldugu hâlde Ma‘rûf Hoca, Mü’min Hoca ve

Yıldırım Bayezid mahallâtına hücûmla _slâm hânelerinden ba‘zılarını yagma ve bir

çok hayvanât-ı bakariyyeyi gasbetdikleri.

10- Edirne'nin sukûtunda tüccârândan Mîrâsyedi söhretli Vasil, basına topladıgı

avenesiyle Kazzâz Salih mahallesinden Kahveci Tatar Ahmed Aga'nın hâne kapusunu

sikestle duhûl ve merkûmu darb ve iskence eyledigi, Karakas mahallesinden Deli

Kosti oglu Tütün Kıyıcısı Andon, Vize Çelebi mahallesinden Kayık[c]ı söhretli

Mehmed Çavus'un hânesine duhûl ve esyâsını gasb ve mahalle-i mezkûreden

meyhâneci Hıristodol dahi ol vakit Edirne'ye ilticâ etmis olan etrâf kurâ ahâlîsinin

hayvanât ve esyâlarını yagma etdikleri Madanoglu mahallesinden Kör Tanas ve

rüfekâsı belediye gazhânesinin kapularını kırarak derûnunda müddahar gâz vesâ’ireyi

ahz u gasb ve Kirishâne ulemâsından Hacı Ali Efendi'yi pâresine tam‘an sûret-i

gaddârânede darb ve vücûdunun müte‘addid mahallinden cerh ile ma‘lûliyetine

sebebiyet verdikleri.

11- Nepaiye mahallesinden Asçı Sotir esnâ-yı sukûtda Osmanlı zâbitân ve

efrâd-ı askeriyyesine hitâben "Ordularınız ne vakit gelecek ? Gelmeye yetismeye idi.

Çok sükür Çingânelerden kurtulduk. Bizim öteden beru arzu etdigimiz ve

bekledigimiz Bulgar orduları geldi." gibi hakâret-âmîz sözler sarfetdigi.

12- Harb münâsebetiyle etrâf kurâdan Edirne sehrine ilticâ etmis ve köprüler

hâricindeki böcekhânelerde iskân ve ikâme etdirilmis bulunan Çirmen, Çavdarlık,

Yarbustatar, Köremin, Simen, Sahince, _neoglu ve Ahurköy karyeleriyle diger kurâ

ahâlîsi kal‘anın sukûtunun iki, üç ve dördüncü günleri Bulgar asâkiriyle müstereken

Rumlar tarafından dûçâr-ı ta‘arruz, katl ve yagma edilmisler ise de kurâ-yı mezkûr

ahâlîsinin vilâyet dâhilindeki kurâya iskân etdirilmis olduklarından dûçâr-ı tecâvüz

olanlarla mütecâvizlerin hüviyetleri anlasılamadıgı lede't-tahkîk mübeyyin isbu rapor

tasdîkan takdîm kılındı.

Fî 29 Mayıs sene [1]334 Mühür

BOA. DH. EUM. 3. Sb. 25/61

SARKÖY, _PSALA VE KESAN’DA BULGAR ASKERLER_YLE RUM VE

YUNAN ÇETELERİNİN ÇOK SAYIDA KÖYÜ YAKIP,

MÜSLÜMAN AHALİYİ KATLETTİKLERİ

Balkan Savası sırasında Sarköy’ün Bulgarlar tarafından isgalinden

önce kaza halkının Anadolu ve Gelibolu’ya göç etmesinden dolayı Rum

tecavüzüne ugrayan köy olmadıgı, yalnız _shaklı ve Kızılcaterzi

köylerinden henüz göç etmekte olan on besi askın kisinin Rumlar

tarafından katledildigi ve kadınlardan bir kaçına Bulgar askerleri

tarafından tecavüz edildigi; Ulaman, _shaklı, Bulgur köylerinin tamamen,

Esendik, Yayagaç köylerinin kısmen tahrip edilip, enkaz ve kiremitlerinin

Rumlar tarafından yagmalandıgı, Kesan’a baglı Mercan, Kılıç,

Doganca-i Kebir, Seydi, Sükraniye, Yerlisu, Adilhan köylerinde can kaybı

olmayıp yalnız evlerin tahrip edilerek yagmalandıgı ve _psala’ya baglı

Karpuzlu, Pasa, Kumdere, nefs-i _psala, Esedce, Sarpdere köylerinde de

aynı zulmün yapıldıgı; Bulgar ordusunun Kesan’dan geri çekilmesi ve

Müslüman erkeklerin köylerinden baska yerlerde bulunmalarından dolayı

Beyköyü, Disbudak, Karahisar, Beylikmer’a köylerinin tamamen, Erikli,

Mecidiye, Sabanmer’a köylerinin ise kısmen Rumlar tarafından tahrip

edilip, yakıldıgı, hayvanlarının gasbedildigi, Karasatı köyünden yirmi

dokuz kisinin katledilip, kadınlardan bir kaçına tecavüz edildigi,

Babaeski’nin Rumların eline geçmesiyle Karasatı’ya göç eden on hane

_slâm muhacirinin vahsice öldürüldügü; öldürme ve gasb olaylarının

faillerinin bir kısmının Yunanistan’a firar ettikleri.

3 Temmuz 1918

Edirne

728

Mâdde

1- Balkan Muhârebe-i zâ’ilesinde Sarköy kazâsı ahâlî-i _slâmiyyesinin, Bulgar

askerinin kazâ mıntıkasını istîlâsından iki üç gün mukaddem bir kısmı Anadolu'ya ve

bir kısmı da Gelibolu'ya hicret etdiklerinden, Rum ahâlîsi tarafından tecâvüzâta

ma‘rûz kalan köy ahâlîsi olmayup ancak _shaklı karyesinden Rasim ve Ahmed,

_brahim, Hasan, Kâmil'in Sarköy'e gelmekdelerken aksamın hulûlüne mebnî Sarköy'e

bir sâ‘at bu‘d-ı mesâfede Dogancılı Çiftligi'nde kalarak Gölcük karyesinden Arkiros

ile Filib oglu Çakır Dimitri ve Yuvan, Kâhya oglu Yakim, Filib oglu Ananost ve

Andon oglu Papas Dimo ve daha teshîs edemedigi bir kaç Rumlar tarafından

katledildikleri, mütecâvizlerden her nasılsa kendisi tahlîs edüp yalnız firâra muvaffak

olan _shaklı karyeli Ali tarafından ifâde edilmisdir.

2- Kızılcaterzi karyesinden bir kaç kadın ile _smail Çavus'un Gelibolu'ya

hicretleri esnâsında Eksamel tarafından yolları kat‘ ve baslarında Yeniköy

Rumlarından teshîs edemedikleri bir kaç kisi oldugu hâlde Bulgar askerleri tarafından

der-dest olunarak tekrâr Kızılcaterzi karyesine getirildikleri ve ırza tecâvüz

vukû‘bulmadıgı ifâde ediliyorsa da hâricen edilen arîz amîk tahkîkâta nazaran

bunlardan bir kaçının ırzlarına tecâvüz etdikleri anlasılmısdır.

3- Vapura yetisemeyerek kasabada kalan Sarköylü Halil ile Jandarma Sabri ve

Telgraf Çavusu Ali Bey ve Hasan Çavus ve familyası ile oglu ve Kıbtî Kör Mehmed

ve iki oglu Hüseyin Çavus ve Kavaklı Ali'nin dahi kasabada kimler tarafından

katledildikleri mechûlünde kalmısdır.

4- Ulaman, _shaklı, Bulgur karyeleri hânelerinin dahi kâmilen Esendik,

Yayagaç, Gölcük Rumları tarafından tahrîb edilüp enkâzı ve kiremidleri alınmıs ve

asâkir-i Osmâniyyenin buralarını hîn-i istîlâsında, kerestelerden bir kısmı mezkûr

karyelerde bulunarak ashâbına i‘âde edilmisdir.

5- Kasabadaki _slâm hâneleri dahi Bulgarların vürûdundan sonra kâmilen Rum

ahâlîsi ve bi'l-hâssa belediye riyâsetinde bulunan Mürefteli Yuvan Aga, belediye

kalfası ve Sandalcı Koço tarafından tahrîb edildigi ve Yunanlı Andonaki'nin zevcesi

Anna'nın bu husûsda bir çok roller oynadıgı ve mütecâvizlerden kasabada

bulunanlardan mâ‘adâsının Yunan'a firâr etdikleri, tahkîkât-ı vâkı‘adan anlasılmagla

i‘âdeten takdîm kılındıgı ma‘rûzdur.

Fî 11 Haziran sene [1]334 Aslına mutâbıkdır.

Mühür

Numara: 113

Kesan Kâ’im-i makâmlıgı Cânib-i Âlîsine

_zzetlü efendim,

29 Haziran sene [1]334 târîhli ve 256 umûm numaralı ta[h]rîrât-ı aliyye-i

kâ’im-i makâmîleri cevâbıdır.

Balkan Muhârebesi esnâsında nâhiyenin; sekenesi _slâm olan Mercan ve Kılıç

ve Doganca-i Kebir ve Seydi ve Sükrâniye ve Yerlisu ve Adilhân karyeleri ahâlîsi

kable'l-isgâl umûmiyetle Gelibolu'ya hicret eyledikleri cihetle nâhiyeden Rum ahâlîsi

tarafından gerek cân ve gerek ırz ve nâmûsuna ta‘arruz edilmis kimse olmadıgı ve

ahâlî-i merkûmûnun yalnız bos kalan hâneleri ile metrûkâtının Grabona[Grebene] ve

Mavroz ve Karlı ve Mahmud ve Kadı karyeleri Rumları tarafından kâmilen tahrîb ve

yagma olundugu ve ancak _psala nâhiyesinin Karpuzlu Pasa ve Kumdere ve nefs-i

_psala ve Esedce ve Sarpdere karyeleri ahâlîsi ile Kesan'ın bir kısım ahâlîsinin esnâ-yı

hicret ve mürûrlarında Grabona ve Mavroz karyeleri arasında, mezkûr karyeler Rum

ahâlîsi tarafından üzerlerine hücûm ve silâh isti‘mâl olunmak sûretiyle tecâvüzâta

ma‘rûz kaldıkları bi'z-zât icrâ kılınan tahkîkâtdan anlasılmagla arz-ı keyfiyyet olunur

efendim.

Fî 2 Temmuz sene [1]334

Yerlisu Müdîri

Mehmed

Numara: 46

Mahremdir

Kesan Kazâsı Kâ’im-i makâmlıgı Cânib-i Âlîsine

Fî 29 Haziran sene [1]334 târîh ve 256 mahrem numaralı tahrîrâta cevâbdır.

Nâhiye dâhilinde Balkan Muhârebesi esnâsında Rum ahâlî tarafından tecâvüzâta

ma‘rûz kalan yegâne _slâm karyesi Karasatıdır.

1- Bulgarların Uzunköprü'ye duhûllerini müte‘akib Doganca karyesi ahâlîsi

Karasatı'yı abluka ederek evvelâ silâhlarını toplamıslar, mu’ahharen köyün hâricine

çıkararak yirmi dokuz erkek ve çocugu sehîd eylemisler ve kadınlardan bir kaçının ırz

ve nâmûslarına tecâvüzle hubûbât ve esyâyı nehb ü gârete koyulmuslardır.

2- Vak‘a-i fecî‘anın fâ‘illeri: Dogancalı Kabakyani, Todorço, _steryani, Muhtar

Dragaman[Dragoman], Hrito, Papas Todori, Kısa Dimitro ve rüfekâsından ibâretdir.

3- Bunlardan Kabakyani, Papas Todori, Bagçevan Keberyo, Penteryani, Kısa

Dimitro, Kaval Yanako, Kafal Andon, Balkan Harbi'ni müte‘âkib Yunanistan'a firâr

etmislerdir.

4- Hâl-i hâzırda Doganca'da sâkin olanlar Muhtâr Dragoman, Todorço, Hristo,

Keçici _stavri, Papas oglu _steryani'den ibâret olup bunlar da digerleriyle berâber katl

fi‘iline, hem de nehb u gârete istirâk eylemislerdir.

5- Kabak Dimitri, _sperdaki, Seyder Hrito ve emsâli de el-yevm Ordu-yı

Hümâyûn'da müstahdem bulunmakdadırlar.

6- Karasatı karyesinden sehîd edilen kesân ber-vech-i âtî beyân olunur: Kerim

Aga'nın Kadir, Yunus oglu Hüseyin, Hasan oglu Mehmed, Osman Hoca, _smail Hoca,

Muttalib Aga, Muttalib oglu Ahmed, Hacı Ahmed, Hacı Ahmed'in _smail, Hüseyin

Hoca'nın Mustafa, Mustafa'nın _smail, Mustafa'nın Ali, _skender oglu Mehmed Ali,

_skender oglu Ahmed, diger oglu Mehmed, Haseki Ahmed oglu Ali, Hızır Aga, Hızır

oglu Mehmed, Mustafa oglu Hüsni, Mustafa oglu Osman, Ali Aga, Abdi Aga, Bahri

oglu Süleyman, Kadir oglu Arif, Dereli Mehmed'in karısı Ayse, Emin oglu Veysel,

Zekeriya Aga, Zekeriya'nın oglu, Edhem oglu Hızır.

7- Bâlâda muharrer sühedâdan mâ‘adâ Babaeski'nin sukûtuyla Karasatı'ya ilticâ

eden sekiz on hâne _slâm muhâcirlerini de kezâlik katli‘âm eylemislerdir.

8- Bâlâdaki yedi maddelik ma‘rûzât Karasatı karyesi muhtarı _smail ve karye-i

mezkûre esrâfından olup el-yevm nâhiye a‘zâsı bulunan Abdülkerim agaların

ma‘al-kasem ifâdeleri üzerine yazılmısdır.

Fî 2 Temmuz sene [1]334

Pasayigit Müdîri

Osman Nuri

Numara: 112

3/7/[13]34

Kesan Kâ’im-i makâmlıgı Cânib-i Âlîsine

_zzetlü efendim hazretleri,

Fî 29 Haziran sene [1]334 târîh ve 256 numaralu emir-nâme-i aliyyeleri

cevâbıdır.

Balkan Muhârebesi esnâsında Rum ahâlî tarafından _slâmlara îrâs ve îkâ‘ edilen

zâyi‘ât ve tecâvüzâtın safahât ve tarz-ı cereyânı hakkında sûret-i mahremânede

yapılan tahkîkâtın muhassalası ber-vech-i âtîdir.

1- Nâhiye dâhilinde Rumların meskûn bulundukları karyeler körfeze nâzır

kurâ-yı sâ’ireye hâkim bir vaz‘iyetdedir. Bu sûretle Balkan Muhârebesi esnâsında

_slâmlarla meskûn karyeler dâ’imî bir kontrol altında bulundurulmus ve ahâlî bir kavs

ve karagollarla muhât çenber hâricine çıkarılmamısdır.

2- Tesrîk-i mesâ‘îden çekinmeyen Rumlar, Bulgar ordusunun çekilmesinden ve

erkeklerin ötede beride angaryalarda bulunmalarından bi'l-istifâde tezyîd-i fa‘âliyyet

ve bos kalan kurâyı tahrîb ve ihrâka gayret etmislerdir.

3- Beyköyü, Disbudak, Karahisar, Beylikmer‘a karyeleri tamâmen imhâ, Erikli,

Mecidiye, Sabanmer‘a karyeleri de kısmen tahrîb edilmisdir.

4- Hicret edemeyerek karyelerinde kalan ahâlînin vakitli vakitsiz hânelerine

duhûl ve karyeler civârında silâh endâht ederek ihâfe ve tehdîd ve mallarını gasb, ırz

ve nâmûsa tecâvüzâtda bulunmuslardır.

5- Disbudak karyesinde Delice Mehmed nâm sahsı bir sûret-i fecî‘ânede katl ve

Bulgar komitelerini tahrîk ve tesvîk ve ileri gelenleri nukûd ve servetden tecrîd

etmislerdir. Rumların envâ‘-ı mezâlim ve i‘tisâfâtına ma‘rûz bulunmus olan ahâliden

ekserîsinin tanıdıkları hâl-i firârdadır.

6- Ahâlînin hayvanâtını sürüb götürmüsler. Bulgar karagolları olmayan kurâ

inâsına havsala-i beserin sıgdıramayacagı ve gayr-i kâbil-i hazm hakâretlerde

bulunmuslardır. Ol bâbda fermân.

Mecîdiye Müdîri

_mza

BOA. DH. EUM. 3 Sb. 26/11