BALKAN SAVASI SIRASINDA RUM VE BULGARLARIN SARKÖY,
MÜREFTE VE İNÖZ KAZALARINDA MÜSLÜMANLARA
ZULÜM YAPTIKLARI
Balkan Savası sırasında Sarköy, Mürefte, _nöz kazalarına baglı
köylerde Rumların Müslümanları dövüp iskence yaptıkları, para, hayvan,
esya ve zahire gasbedip ırza tecavüzde bulundukları, zengin
Müslümanlara sokak süpürtüp angarya islerde çalıstırdıkları; elliye yakın
Müslümanı çesitli suretlerde öldürdükleri, Mürefte, Platnoz, Kerise,
Hora, _sterne, Ganoz, Uçmakdere köylerinden oldukları tesbit olunan yüz
otuz bir Rum ve Bulgarın, Müslümanların mallarını yagmalamak, evlerini
yakmak, göçe zorlamak, silahla takip, katletmek, Hıristiyanları
Müslümanların aleyhine kıskırtmak gibi zulümlerde bulundukları
hakkındaki raporlar.
7 Temmuz 1918
Edirne V_lâyeti
Mektûbî Kalemi
Umûmî: 34695
Husûsî: 728
Dâhiliye Nezâret-i Celîlesi Cânib-i Âlîsine
Hulâsa: Sarköy, Mürefte ve inöz
kazâlarında Balkan Harbi
esnâsında Rumlar tarafından
islâmlara îkâ‘ edilen tecâvüzât
hakkında.
Ma‘rûz-ı çâker-i kemîneleridir
23 Haziran sene [1]334 târîhli ve 682 numaralu arîzaya zeyldir. Balkan Harbi
esnâsında Sarköy, Mürefte ve _nöz kazâlarında Rumlar tarafından _slâmlara îkâ‘
28
edilen tecâvüzâta dâ’ir bu kerre de Gelibolu Mutasarrıflıgı'ndan gönderilen üç kıt‘a
rapor sûreti leffen arz u takdîm kılınmıs ve Kesan, _psala ve Eceabad kazâlarına â’id
raporlar içün mahalleriyle muhâbere edilmekde oldugundan bunların da ayrıca
gönderilecegi mutasarrıflıgın cümle-i is‘ârından bulunmusdur. Ol bâbda emr ü fermân
hazret-i veliyyü'l-emrindir.
Fî 28 Ramazan sene [1]336 ve
Fî 7 Temmuz sene [1]334
Edirne Vâlîsi
Zekeriya Vehbi
Balkan Harbi esnâsında yerli Rumların bilâ-vâsıta ve bi'l-vâsıta ahâlî-i Müslimenin can
ve mallarına … [Vesika yırtılmıs oldugundan okunamamıstır]
Esâmi-i
[kurâ]
Irz ve nâmûsa vukû‘bulan
tecâvüzât
Bekirli
karyesi
Bekirli ve civâr kurâ
Rumlarının karye-i mezkûrede
iskân edilen muhâcirînden
Yusuf zevcesinin cebren ırzına
tecâvüz eyledikleri, vukû‘ bulan
tahkîkât ve bu bâbda hey’et-i
ihtiyâriyyenin raporundan
anlasılmısdır.
Bekirli ve civârı Rum ahâlîsi tarafından
Bekirli'de iskân edilen muhâcirînden Ali
Osman oglu Hasan ve birâderi Hüseyin ve
Ahmed oglu Süleyman ve birâderi Ömer ve
Osman oglu Salih ve Kabasakal Abdullah
Ömer ve Mahmud oglu Ömer ve Süleyman
oglu Yusuf ve Mehmed oglu Bekir ve Feyzi
oglu Yusuf nâmındaki Müslümanları
toplayarak karye derûnunda birer birer katl ve
sehîd eyledikleri ve umûm karye ahâlîsinin
hayvanât, esyâ ve zehâ’irini gasbeyledikleri,
vukû‘ bulan tahkîkâtdan anlasılmısdır.
Çandır
karyesi
Bu karyede ırz, nâmûsa tecâvüz
vâkı‘ olmadıgı.
Yerli Rumların bi'z-zât köye gelerek ahâlîyi
tehdîd ve içlerinden Bâki oglu Ahmed Çavus
ile Bekir oglu Mustafa'ya darb ve iskence
ederek pâre ve hayvanâtını gasbeyledikleri.
_ncirlik
karyesi
Bu karyede dahi ırz ve nâmûsa
tecâvüz edilmemisdir.
Bulgarların vürûdunda Kocaali karyesi Rum
ahâlîsinin delâletiyle karye-i mezkûrda
bulunan erkeklerin birer birer cami‘-i serîfe
toplatılarak Kocaali Rumlarının isâretleriyle
bin liraya karîb fidye-i necât alındıgı ve
baskaca bir zarar u ziyân vukû‘ bulmadıgı
anlasılmısdır.
29
Galata
karyesi
Bu karyede dahi ırz ve nâmûsa
tecâvüz olunmamısdır.
Çelebi, Bekirli ve Arnavudköy Rumlarının
bi'z-zât karye-i mezkûreye baskın yaparak
ahâlî-i Müslime hânelerine cebren duhûl
ederek darb ve iskence sûretiyle bes yüz
liraya karîb pârelerini gasbetdikleri tahakkuk
etmisdir.
Has
karyesi
Bu karyede dahi ırz ve nâmûsa
ta‘arruz olmamısdır.
Kocaali, Çelebi ve Bekirli karyeleri Rumları
Hasköy'e gelerek Yusuf oglu Kadir Usta ve
_brahim oglu Hasan Aga ve Çavus _brahim ve
Uzun Ahmed ve Ahmed oglu Molla Hüseyin
ve Molla Abdurrahman oglu Mehmed ve
birâderi Bekir ve Arif Pehlivân ve Abdullah
Mehmed ve Daglı Molla Ramazan ve Hızır
Salih oglu Hüseyin ve _sa Çavus ve Mahmud
Aga ve Galatalı Yusuf, Evren-i Kebîr
karyesinden Alâeddin Efendi ve köy hocası
Hâbil Efendi ve sepetci Kıbtîlerden Tokatlı
ve yine sepetçilerden Kadir ismindeki eshâsın
yek-digerine baglanarak köy hâricine
çıkarılup sehîd edildikleri ve cebren hânelere
duhûl edilerek zahîre, hayvanât ve
esyâlarından bir kısmını gasbeyledikleri ve
bir takımlarına zulüm ve iskencede
bulundukları, icrâ kılınan tahkîkâtdan
anlasıldıgı.
Çataltepe
karyesi
Bu karyede dahi ırz ve nâmûsa
ta‘arruz edilmedigi.
Yenice ve Hisarlı karyesi Rumları tarafından
karye-i mezkûr ahâlîsinden _brahim oglu
Sâlim sopa ile sehîd edildigi ve Hüseyin oglu
Sa‘id'in dahi kursun ile itlâf edildigi
anlasılmısdır.
Sultâniç
e karyesi
Bu karyede dahi ırz ve nâmûsa
tecâvüz olmamısdır.
Çavus ve Yeniceköy Rumlarının Bulgar
efrâdına delâlet ve kılaguzluk ederek ahâlî-i
Müslimenin zenginlerinden pâre aldıkları gibi
altmıs kisiyi kahveye toplayarak darb ve
tahkîr eyledikleri ve Kesan'a sevkederek
kasabanın sokaklarını süpürtdükleri ve umûr-ı
askeriyyede angarya sûretiyle iki ay kadar
istihdâm eyledikleri ve karye-i mezkûreden
_nöz liman riyâsetinde bulunan Mülâzım
Süleyman oglu Hâfız Mehmed Efendi ile Telgraf
Me’mûru Hacı Hasan Efendi'ye yine
Rumların tesvîkiyle _nöz'e götürüp sehîd
eyledikleri anlasılmısdır.
Kelçavu
s karyesi
Bu karyede de ırz ve nâmûsa
ta‘arruz olunmamısdır.
Bu karyede yine Rumların delâletiyle ahâlîye
darb ve iskence edilerek bir re’s kısrak
gasbeyledikleri anlasılmısdır.
30
Çeribası Irz ve nâmûsa tecâvüz
olmamısdır.
Rumların delâletiyle Bulgar askerlerinin
ahâlîye darb ve bir kaç kisiden pâre aldıkları
tahakkuk etmisdir.
Vakıf
karyesi
Irz ve nâmûsa tecâvüz yokdur. Rumların tesvîki eseri olarak _nöz Bulgar
kâ’im-i makâmı bi'z-zât karyeye gelerek
hicret etmeyüp köyde kalan dört bes hâne
Müslümandan yüz lira taleb eyledigi ve karye
ahâlîsinin ancak elli lira toplayup _nöz'de
Bulgar kâ’im-i makâmına teslîm eyledikleri
icrâ kılınan tahkîkâtdan anlasılmısdır.
Büyükyassıoba
karyesi
Irz ve nâmûsa tecâvüz vukû‘
bulmamısdır.
Rumların tesvîkiyle Bulgar askerleri karye-i
mezkûre ahâlîsinden Abidin Efendi'yi alarak
katleyledikleri anlasılmısdır.
_nöz
kasabası
Irz ve nâmûsa ta‘arruz yokdur. _nöz ve civâr Rum köyleri ahâlîsinin
tesvîkiyle Reji kolcusı Hüseyin Aga ve
_psalalı Ahmed ve Çakal oglu Mustafa ve
Kâzım Aga ve Semadirekli Bekir ve Kassâb
Ali ve Kukucuk Mustafa ve Deli _brahim,
Tevfik Efendi, mal müdîri efendi, Emlâk
Me’mûru Ali Efendi ve Alâeddin Efendi ve
muhâcirînden Ahmed, Çesmecik
muhâcirlerinden Ahmed ve Hüseyin, _skeçe
muhâcirlerinden Ali ve Yunus Aga nâm
eshâsın Bulgar askerleri tarafından sehîd
edildikleri ve bir çok Müslümanlara darb ve
iskence tatbîk edildigi vukû‘bulan
tahkîkâtdan anlasılmısdır.
Balkan Muhârebe-i zâ’ilesinde kazâ dâhilindeki yerli Rumların kurâ ve kasaba
Müslümanlarına, Bulgar askerlerine delâlet etmek sûretiyle bin dürlü iskencelerde
bulundukları ve ba‘zılarının da bi'z-zât köyleri basarak ahâlî-i Müslimenin ırz ve
nâmûslarına tecâvüz ve bir çoklarını sûret-i fecî‘ada sehîd eyledikleri, bu bâbda icrâ
kılınan tahkîkât netîcesinden anlasılmagla isbu rapor tanzîm ve tasdîk kılındı.
Fî 10 Haziran sene [13]34 Mühür
Kasaba
veyâ
karyesi
_sim ve elkâbı Îkâ‘ etdigi cerâ’im Mülâhazât
1 Mürefte
kasabasınd
an
Bakkal Yorgaki Cani Bulgar istîlâsı esnâsında
_slâmlara hakâret ve
liman dâ’iresine Yunan
bayragı kesîde etmekle
maznûn
31
2 " " " " birâderi Arkiryadi " " "
3 " " Niko Arslan Müsellahan _slâmlara
hakâret ve yagma-gerlik
eyledigi
4 " " Balas Labadaryo " " "
5 " " Kostaki Sarı " " "
6 " " Yorgaki Kara Aleko " " " Bulgar istîlâsından
evvel _slâmlar bahren
Anadolu'ya hicret
etdiklerinden kasaba
ahâlî-i _slâmiyyesi
muhadderâtının nâmûs
ve ırzlarına tasallut
olunmayup sırf emvâl
ve emlâklarının yagma
edildigi
7 " " Polidros Mitrolaye " " "
8 " " Kostandi Bagçevan " " "
9 " " _steryo Abahi " " "
10 " " Argiryadi Hacı
Kostanti
" " "
11
Platnoz
dan
Lolo Istrati oglu
Dimitraki
Müsellahan _slâmların
hânelerini tahrîb ve
yagma-gerlik eyledigi
12 " " Asmitoz Dimitraki " " "
13 " " Canbaz Mitro " " "
14 " " Polo Nikola " " " Mürselli karyesi
ahâlî-i _slâmiyyesinin
hânelerini tahrîb,
hayvanâtını
müsellahan ahz u gasb
ve Mürselli karyesinden
Bostancı
oglu Halil Aga'nın
birâderi mahdûmunu
katletdikleri
15 " " Köse Istrati " " "
16 " " Prodomo oglu Nikola " " "
17 " " Balas oglu Bakkal
Ananost
" " "
18 " " Yorgaki Portobsal " " "
32
19 " " Papas Istelyanoz oglu
Tanas
" " "
20
Kersiye[Ker
-es–se]
karyesi
Tako Yorgaki " " "
21 " " Harmancı Aleko " " "
22 " " Avcı Mitro " " " Bunlar da Mürselli
vakâyi‘inin fâ‘illeri ile
zî-medhal oldukları
23 " " Avcı Giryako " " "
24 " " Garamate oglu
Nikolaki
" " "
25 Hora
karyesi'nd
en
Kassâb Afendol " " " Milan islâm
mahallesiyle Mürselli
karyesi yagmagerligine
müsellahan
istirâk ve hâne
tahrîb[i]
26 " " Bakkal Ananost " " "
27 " " Polo Kostanti islâm hânelerini tahrîb
ve yagma ve Mürselli ve
Milan islâmlarını katl
kasdıyle muhâsaraya
cür’et ve ta‘kîb
28 " " Kiryako Karabela " " "
29 " " Baco Arkir " " "
30 " " Yenardo Kostanti " " "
31 " " Yenardo Yemandi " " "
32 " " Morzope Yuvan " " "
33 " " Anadolulu Tanas " " "
34 " " Miço Kahveci " " "
35 " " Aristotel Dimaki " " "
36 " " Centi Vasil " " "
37 " " Muhtar Yuvan " " "
38 " " Kassâb Yorgi " " "
39 " " Yuvan Pormose " " "
40 " " Yenako Panayotaki " " "
33
41 " " Dimosten Samakovlu " " "
42 " " Dimitri Teodos " " "
43 " " Hristoduli Kalfat " " "
44 " " Aristodel Tascı " " "
45 " " Yorgo Lambo " " "
46 Kassâb Nikoli Bulgar istilâsı esnâsında
Yörgüç ve Yaya
karyelerini yagma ve
hânelerini tahrîb ve
ahâlîyi müsellahan ta‘kîb
etmek
47 " " Çolak Aristi " " "
48 " " Kara Yorgi " " "
49 " " Pandelaki " " "
50 " " Kafesti oglu Todori " " "
51 " " Zadino oglu Leoni " " "
52 " " Rencber Teologo " " "
53 " " Palame Kostanti " " "
54 " " Ablak oglu Yorgi " " "
55 " " Ablak oglu Kostanti " " "
56 " " Mosko oglu Lazari " " "
57 " " Bagçevan oglu
Panayotaki
" " "
58 " " Deli Yorgi " " "
59 Ganoz
karyesinde
n
Dimitri Paloço Mürselli ve Milan
kurâ-yı _slâmiyyelerine
müsellahan ta‘arruz ve
tahrîb-i mesâkin ve
yagma-gerlik
60 " " Yakim Yorgola " " "
61 " " _stratkagi Bekçibası " " "
62 " " Karanfil oglu Dimitri " " "
63 " " Hervim oglu Kosti " " "
64 " " Dimitro oglu
Mesakastan
" " "
34
65 " " Maksimoz oglu
Labadaryo
" " "
66 " " Dimitro oglu Cefervilo " " "
67 " " _strati oglu Petrili " " "
68 " " Matyos oglu Paraskeve " " "
69 " " Yuvan oglu Magore " " "
70 " " Çoban oglu Nikola " " "
71 " " Hacı oglu Papa " " "
72 " " Dimitri oglu Bagon " " "
73 " " _stavro oglu Horeli " " "
74 " " Yuvan oglu
Leondopulos
" " "
75 " " Kassâb oglu Mihailo " " "
76 " " Yorgi oglu Manol
Sandalcı
" " "
77 " " _stavraki oglu
Mardevise
" " "
78 " " Kalye oglu Gozine " " "
79 " " Dimitro oglu Madikor " " "
80 " " Kostandino oglu
Malaçka
" " "
81 " " Degirmenci Tanas oglu
Hristodolva
" " "
82 " " Dimitraki oglu Milanlı " " "
83 " " Mihal _stratkaki oglu
Karde
" " "
83 " " Horeli Kostandi " " "
84 " " Toma Tanasaki Milan ve Mürselli
kurâ-yı _slâmiyyelerini
yagma ve tahrîb ve
ahâlî-i _slâmiyyeyi
tehdîdle tehcîr
85 " " Tanasaki Bekçibası " " "
86 " " Yuvan Hristo " " "
87 " " Istrati Istrati " " "
88 " " Kostandi Milanlı " " "
35
89 " " Nikola Milanlı " " "
90 " " Kostandi Mavro " " "
91 " " Hristo Afendol " " "
92 " " Fırıncı Yorgi Malkaralı " " "
93 " " Teohar Peraskova " " "
94 " " Todori Teohar " " "
95 " " Asmi Horola " " "
96 " " Muhtar Kör Dimitro " " "
97 Uçmakde
re
karyesinde
n
Dimitri Tavlaryo " " "
98 " " Dimitri Zafiraki Bora " " "
99 " " Anastas Arkiraki " " "
100 " " Tanas Hacı Yorgaki " " "
101 " " Yunanlı Istrati " " "
102 " " Papa Elinokomo " " " Ve ahâlî-i _slâmiyye
aleyhine Hıristiyanları
tesvîk
103 " " Papa Mihal " " " Ve ahâlî-i _slâmiyye
aleyhine Hıristiyanları
tesvîk
104 " " Hristo Dulu Dimitri
Kole
" " "
105 " " Yorgi Papadoplo " " "
106 " " Oton Pandeli " " "
107 " " Nikola Damyanoz " " "
108 " " Tanas Panbor " " "
109 " " Andon Yorgi " " "
110 " " Andon Istrati " " "
111 " " Tanas Porfit " " "
112 " " Yanko Yakavarsami Milan ve Mürselli ve
Tekfurdagı'na [Tekirdag]
mülhak civârdaki kurâ-yı
_slâmiyyeyi yagma,
tahrîb ve ahâlî-i _slâmiyyeyi
müsellahan
tehdîd
113 " " Topal Kiryako " " "
36
114 " " Zafiraki Kostandi " " "
115 " " Degirmenci Yanaki " " "
116 " " Paskal Ananost " " "
117 " " Kiracı Yani " " "
118 " " Andon Kostandi " " "
119 " " Kostandi Lazari oglu
Nikola
Katl ve Malkara kazâsına
mülhak kurâdan bir
islâm kızını kaçırarak
fi‘l-i senî‘ ba‘dehu
ihnâkan denize ilkâ
yagma-gerlik ve ahâlî-i
islâmiyye hânelerini
tahrîb ve _slâmları
müsellahan tehdîd
120 " " Kostandi Dimitri
121 " " Lazari Varsami " " "
122 " " Tanas Kaçaki " " "
123 " " _stavraki Hristofil " " "
124 " " Zafiraki Yorgi " " "
125 " " Todori Bacaki " " "
126 " " Varsami Melekon " " "
127 " " Angelaki Tanas " " "
128 " " Todori Yanaki " " "
129 " " _stavraki Varsamo " " "
130 " " Arkir Simo " " "
131 " " Zafiraki Kostandi " " "
Neferen
131
Min haysü'l-mecmû‘
BOA. DH. EUM. 3. Sb. 26/3
6
YUNANLILARIN ÇATALCA VE HADIMKÖYÜ’NDE KUVVETLER_N_
ARTTIRDIKLARI, KESAN’DA SOYGUNCULUK VE KATL_ÂM
YAPTIKLARI
Çatalca ve Hadımköy’de Yunan isgal kuvvetlerinin arttırılmakta
oldugu, baskı ve mezâlim sebebiyle Müslümanların azınlık durumuna
düstükleri, kardes gibi gördükleri Hıristiyanlarla aralarında herhangi bir
olay çıkma ihtimalinin uzak oldugu ancak yine de tedbir alınması
gerektigi, Trakya’da nüfusun çogunlugunu Türkler olusturdugu halde
Kesan’da Rumlarca gerçeklestirilen katliâm, yagma ve gasb gibi
olayların tahammül sınırını astıgı, halkın evlerinden dısarı çıkamaz
duruma geldigi, Yunan askerlerinin yollarda ele geçirdikleri
Müslümanları öldürüp paralarını aldıkları, çiftlik ve agıllardan hayvan
çaldıkları, tüccardan zorla haraç topladıkları, Derbend bogazında
kırk-elli Müslümanın kollarını kesip, esyalarını gasbederek çıplak bir
halde salıverdikleri.
3 Nisan 1919
Bâb-ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
Emniyyet-i Umûmiyye Müdîriyeti
Çatalca Mutasarrıflıgı'ndan vârid olan 3 Nisan sene [13]35 târîhli
tahrîrât sûreti.
25 Kânûn-ı Sânî sene [1]335, sifre telgrafnâme-i nezâret-penâhîleri arîza-i
cevâbiyyesidir. Henüz bir irâde-i devletleri teblîg buyurulmadı. Vürûdlarında hat
muhâfızı olarak geldiklerini söyleyen Çatalca kasabasıyla istasyonunda ve
Hadımköyü'ndeki Yunan müfrezesi günden güne efrâdını teksîr etmekde oldugu ve 22
Kânûn-ı Sânî sene [13]35târîh ve altı numaralu sifre telgrafnâme ile arzolundugu üzre
mevcûdu iki yüz kırk bes iken el-yevm iki yüz seksen kisiye iblâg edildigi ve yalnız
kasabada iki yüz on nefer bulundugu ve bütün bir livânın umûr-ı inzibâtiyye ve
esâsiyyesi yüz seksen nefer kadrolu jandarmaya münhasır iken Hadımköyü'nden
buraya kadar bir hattın yalnız istasyonlarda oturmak sûretiyle beklenilmesi, böyle üç
yüz kisiye messetdiremeyecegi ve esâsen livâda ahâlî-i _slâmiyye ekalliyetde ve
Balkan Harbiyle harb-i hâzırın felâketleri altında ezilmis olup ahâlî-i
Hıristiyaniyyeden ba‘zılarının, askerin burada kalmasını te’mîn içün ba‘zan isâ‘a
etdikleri gibi mâl ve cânlarının muhâfazalarına hiç bir sebeb ve lüzûm görülmeyecegi
38
ve zâten simdiye kadar bütün kesmekesler içinde kardes gibi geçinen her iki unsur
arasında bir hâdisenin zuhûru pek müsteb‘id olmagla berâber Hüdâ ne-kerde böyle bir
hâl zuhûrunda derhâl müsebbiblerinin ta‘kîb ve tecziyesini Hükûmet-i Seniyye her
sûretle te’mîn ve der‘uhde eylecegi cihetle mikdârının tesbît ve vaz‘iyyet-i
resmiyyelerinin ta‘yînine müsâ‘ade-i celîle-i nezâret-penâhîleri sezâvâr buyurulmak
bâbında.
Aslına mutâbıkdır.
_mza
Bâb-ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
Emniyyet-i Umûmiyye Müdîriyeti
Mahreci: Kesan
Sûret
Kesan ahâlî-i _slâmiyyesi nâmına zîre vâzı‘u'l-imzâ bizler muhterem ve sevgili
hükûmetimize arz u iblâg ederiz ki senelerden beri memleketimizde sükûn u sekînet
ile imrâr-ı hayât hukûk-ı gayra hemân da tamâmiyle ri‘âyet ederek mesâ‘î-i
yevmiyyesiyle istigâl eder ve bu sûretle hem milletimizin refâh-ı huzûruna hem de
hükûmetin tezâyüd-i sân u sevket[ine] alâ kadri'l-istitâ‘a yardıma çalısırdık.
Memleketimiz geçen harblerin bütün felâketli tahrîbâtına sahne oldugu hâlde yine
emel ve mesâ‘îmize zerrece halel-dâr olmamıs ve her fırsatla bunu izhâra çalısmısdık.
Trakya kıt‘asının mühim ve mu‘tenâ bir mevki‘-i cografyasını isgâl eden
memleketimizin en basît istatistiklerin ma‘na-yı vâzıhına göre ekseriyeti Türk ve
Müslümanlar böyle oldugu hâlde Rum ahâlînin almıs oldukları tecâvüzkâr
vaz‘iyetleri, îkâ‘ etdikleri bir çok fecâyi‘ artık hudûd ve tahammülünü asarak[asacak]
bir hâle geldi. Bu münâsebetle hükûmet-i celîlemizin nasfet ü re’fetine ma‘rûz
kaldıgımız hâlet-i fecî‘a-ı mü’essifeden bir kısmını arzeyleriz. Sadık ve fedâkâr
ahâlîmizin hayât, mâl ve ırz nâmûslarının mesâ‘î-yi rûz-ı merrelerinin sükûn içinde
îfâsını muhâfaza ve te’mîni ve bu husûs içün her dürlü fedâkârlıga azmederek
pür-emân ve itmi’nân ile istirhâm ederiz. Memleketimizde hayât-ı âdiyye her gün
tevâlî edüb duran sekâvet, katl, yagma, kıtâ‘-ı tarîk, sirkat vesâ’ire gibi fecî‘alarla
tahammül-fersâ bir sekle girdigi ve bu hâlin Yunanistan'dan gelme ve bi'l-hâssa
elbise-i askeriyyeyi lâbis mahlûkât-ı muzırranın telkînât ve ifsâdâtıyla zâten meyyâl-i
tahrîk olan Rum anâsırı tarafından vukû‘a getirilerek evlerimizden çıkılamayacak bir
râddeye vardıgını arzederiz. Ez-ân cümle 22/23 Mart sene [1]335 gecesi, Kesan
39
mevki‘inde köprübasında Uzunköprü'den, nezdinde dört a’ile ile Kesan'a gelen polis
efendinin fecî‘ bir sûretde katli, kadınların üryân bir hâlde bırakılarak altı yüz lira
kadar nakidlerinin gasbı, Grebone[Grebene] Topçu Taburu Yâveri Kâzım Efendi ile
neferinin ayn-ı sose üzerinde katl-i senî‘i, Grebone nâhiye müdîrinin ma‘iyyetindeki
karagol kumandanı ile birlikde mevki‘lerinde habs ve katledilmek üzre ormana
götürmekdeler iken kurtulmaları, kasaba dâhilinde telgraf çavusu katledilerek dakîk
fabrikası civârındaki tas ocaklarına atılmıs, altı zâtın çiflik ve koyun agılları basılarak
agnâm ve hayvanları gasb ve silâhla tehdîd edildikleri, Malkara-Kesan caddesinde
tüccârânın bin bes yüz lira nakidleriyle emvâl-ı ticâriyye ve binek hayvanları gasb ve
sirkat, Derbend bogazında kırk elli zükûr ve inâs _slâmların kollarını keserek
bi'l-umûm esyâ ve nukûdlarının gasbıyla çırıl çıplak bir hâlde salıverilmeleri ve kazâ
jandarma onbasılarından birisinin sûret-i fecî‘ada esnâ-yı râhda sehîd edilmesi ve yine
Derbend bogazında dört _slâm kadını çıplak edilerek birisi meydânda üçünün gâ’ib
edildigi, hülâsa bu gibi yüzlerce vakâyi‘-i sekâvet-kârâne ile huzûr ve refâhı emniyet
ve selâmeti münselib olan ahâlî-i _slâmiyye bir endîse-i âtî ile pür-heyecân u halecân
ve hükûmet-i mu‘azzamamızın cenâh-ı re’fet ve hamâsetine sıgınarak ma‘rûzâtımızın
kemâl-i ehemmiyyetle nazar-ı dikkate alınup huzûr ve âsâyisin te’mîni esbâbının
istikmâl buyurulmasını istirhâm eyleriz fermân.
Ahâlî-i _slâmiyye Nâmına
Meclis-i _dâre A‘zâsından
Avni
Meclis-i _dâre
A‘zâsından
Mehmed
Belediye A‘zâsından
Hayri
Belediye A‘zâsından
Hüseyin
Belediye A‘zâsından
Ali
Aslına mutabıkdır.
Mühür
BOA. HR. SYS. 2602/50
7
ÖDEM_S’_ _SGAL EDEN YUNANLILARIN MÜSLÜMANLARI
KATLED_P EVLER_N_ YAGMALADIKLARI
40
Ödemis’i isgale gelen Yunan askerlerine mahallî kuvvetlerin
karsılık verdigi, ancak dısardan gelen yardımla Ödemis’e girebilen
Yunanlıların müsademenin geçtigi civardaki birçok köyü ve kaza
merkezinde çok sayıdaki evi atese verdikleri, ele geçirdikleri
Müslümanları sehit edip, mallarını yagmaladıkları, halkın bir kısmının
göç etmeye basladıgı.
5 Haziran 1919
Sifre Telgrafnâme
Bâb-ı Âlî
Dâhiliye Nezâreti
Sifre Kalemi
Mahreci: Denizli
Târîh-i Kesîdesi: 5 Haziran sene [13]35
Kaleme Vürûdu: 5 minh.
Fevka'l-âde müsta‘celdir
Denizli Mutasarrıflıgı'nın 4 Haziran sene [1]335 târîhli sifresi
Ödemis'i isgâle gelen Yunan askerleri ile mahallî kuvâ-yı müdâfa‘ası arasında
vukû‘a gelen birinci musâdemede Yunanlıların maglûben firâr etdikleri ve ikinci def‘a
aldıkları takviye kıta‘âtıyla gelerek Ödemis civârında etdikleri müsâdemede kuvâ-yı
müdâfa‘ayı maglûb ederek Ödemis'e dâhil oldukları ve bir çok hâneleri ihrâk
eyledikleri gibi mahall-i müsâdeme civârında bir kaç Müslüman karyesini ihrâk ve
mâllarını ve ahâlîsini sehîd eyledikleri, yolcuların ifâdâtına atfen Buldan Kâ’im-i
makâmlıgı'ndan is‘âr ve bir takım ahâlînin hicrete basladıkları izbâr olundugu.
Fî 4/5 Haziran sene [13]35
Mutasarrıf
Faik
Derhâl meclise
BOA. DH. KMS. 52-2/21
8
BERGAMA’NIN YUNANLILARCA _SGAL_YLE MÜSLÜMANLARA
KARSI KATL_ÂM YAPILDIGI, KURTULAB_LEN HALKIN GÖÇ ETT_G_
41
Bergama’nın Yunan askerleri tarafından isgal edildigi,
Yunanlıların fıtratlarında olan vahsiligi burada da sergiledikleri,
Müslümanları katletmek, ırza tecavüz, mal ve para gasbetmeyi eglence
haline getirdikleri, mezâlim yüzünden elli binden fazla Müslümanın sefil
bir halde mülteci durumuna düstügü, Düvel-i Muazzama’ya olan itimadın
yitirildigi, özellikle Soma kazası ve Bergama halkının bu zulümden
kurtarılıp göç etmelerinin önlenmesi için gerekli tedbirlerin acilen
alınması gerektigi.
20 Haziran 1919
Telgrafnâme
Mahreci: Soma
Numara: 2310
Târîh: 20 Haziran sene [1]335
Soma belediye re’îsinin 20 Haziran sene [1]335 târîhli telgrafnâmesi
Bugün Bergama kasabası Yunan askeri tarafından isgâl edildigi, Menemen
kazâsında kâ’im-i makâm da dâhil oldugu hâlde icrâ edilüb katli‘âma bir nazîre
yapılmak üzre Bergama kazâsının da isbu isgâli esnâsında, asâkir-i Yunaniyye
fıtratlarında merkûz olan vahseti zavallı ve ma‘sûm _slâm ahâlî üzerinde tatbîk etmek
sûretiyle bütün âleme gösterdi. Binâ’en-aleyh bu mu‘âmele-i elîme kazâ-yı mezkûrda
erkek, kadın, genç ve ihtiyâr, çoluk ve çocuk elli bini mütecâviz halkın zelîl ve sefîl
bir sûretde bütün dünyaca muhterem tutulan yalnız ırzlarının muhâfazası maksadıyla
hicretlerine sebebiyet verdi.
Yunan askerlerinin en birinci eglence ve meserreti katl-i nüfûs, hetk-i nâmûs,
nehb-i emvâl teskîl ediyor. Kurûn-ı Vustâ'daki vahsetler, îkâ‘ edilmis el-yevm îkâ‘
edilmekde bulunmus olan su mezâlime rahmet okuduyor. Ber-mûceb-i mütârekenâme
adâlet ve insâniyet ve merdliklerinden emîn oldugumuz Düvel-i Mu‘azzama'ya
i‘timâd etmis idik. Su vahsetden Müslümanların ale'l-husûs Soma kazâsı ve Soma
kasabası, müctemi‘ Bergama halkının vikâye ve tahlîsi âlem-i beseriyyet nâmına
hâdim-i insâniyyet ve hâmi-i beseriyyet olan sizlerden taleb ve ricâ ve hicrete
müheyyâ Soma halkının te’mîn-i efkârı içün tedâbîr-i lâzımenin tatbîk ve icrâsına
intizâr eyleriz fermân.
Soma Kasabası Ahâlîsi Nâmına
Belediye Re’îsi
Osman Nuri
BOA. DH. KMS. 52-2/52
|