EŞME KÖYÜ GEYVE tarihi web sitesi - 5-Katliamlar ve Telgrafnâmeler

AYDIN’I İSGAL EDEN YUNANLILARIN MÜSLÜMAN HALKI

KATLEDİP SEHRİ ALEVLER İÇİNDE BIRAKTIKLARI

Nazilli’yi bosaltan Yunanlıların, Aydın’daki isgal kuvvetleriyle

birlestikleri, Kuva-yı Milliye sehrin bosaltılması için zaman verdiyse de

buna cevap vermeyip katliâmlarını artırdıkları, fakat daha sonra karsı

koyamayıp çekilirken, toplarla Müslüman mahallelerini birçok cami ve

resmî daireleri yakıp tahrip ettikleri, insanları da diri diri yaktıkları,

kuvvet toplayıp geri döndüklerinde Kuva-yı Milliye’nin sehri terketmek

zorunda kaldıgı ve Yunanlıların bu sefer Aydın’da tas tas üstünde

bırakmayıp insanları katlettikleri, kadınların namuslarını kirletip

öldürdükleri, Nazilli’yi bosalttılarsa da uçaklarla mitralyöz atesine

devam ettikleri.

13 Temmuz 1919

Telgrafnâme

Mahreci: Nazilli

Numara: 51

Târîh: 13/7/[13]35

Nazilli Kâ’im-i makâmlıgı'nın 9 Temmuz sene [1]335

târîhli telgrafnâmesi

19 Haziran [13]35 târîhinde Nazilli'yi terkeden Yunan kuvve-i isgâliyyesi

Aydın'daki kuvve-i isgâliyye ile birlesmisdir. Kuvve-i isgâliyyeyi ta‘kîb eden ve

Aydın civârında toplanan Kuvâ-yı Milliyye, Yunan kuvve-i isgâliyyesine üç gün

mühlet vermis ve bu müddet zarfında çıkup giderse mümâna‘at olunmayacagı ve sivil

ahâlîye aslâ tecâvüz edilmeyecegi va‘dedilmis oldugu hâlde kuvve-i isgâliyye sehir

derûnunda müdâfa‘aya kıyâm ve hattâ tecâvüzî hareketlerine mübâseret etmisdir.

_slâm esrâfı Hıristiyân esrâfına mürâca‘atla sehrin müdâfa‘asından tevellüdü melhûz

felâketlerin önü alınmak üzre sehri terkedüp çıkması lüzûmunun Yunan

Kumandanlıgı'na müstereken teblîgi külfetinde bulundukları hâlde Rumlar tarafından

kabûl edilmemisdir. Kuvve-i isgâliyye bir iki gün müdâfa‘adan sonra mukâvemet

edemeyecegini anlayarak toplarını _slâm mahallelerine tevcîh ve o mahalleri ve bir

çok cevâmi‘i ve mebânî-yi resmiyyeyi tahrîb etdikden ve Müslüman ahâlîyi vahsiyâne

diri diri yakarak mahvetdikden sonra sehri tahliye ile ric‘at etmisdir. Binlerce

Müslümanlar meskensiz kalmıs dün refâh içinde yasayan binlerce ma‘sûmîn bu gün

bir lokma ekmege muhtâc ve bed-baht olmuslardır. Mutasarrıf ve erkân-ı me’mûrîn,

bir çok esrâf katledilmislerdir. Kadınların ırzlarına tecâvüz edilmisdir. Sultânî

Mektebi civârında üç gözlü kemerler içinde iki Müslüman kızın ırzları hetkedildikden

sonra itlâf edilmislerdir. Bunların müte‘addid fotografîleri alınmısdır. Felâkete

ugrayan Rumlara ve _slâmlara Nazilli ve Denizli ve civâr kazâlar ahâlîsi ekmek ve

erzâk göndermek sûretiyle mu‘âvenetlerine sitâb etmislerdir. Kuvve-i isgâliyye

Aydın'ı tahliye etdikden üç gün sonra takviye kıta‘âtı alarak hücûm etmis ve Kuvâ-yı

Milliyye sehri tahliye etmege mecbûr olmusdur. Yunanlılar bu sefer Aydın'da tas tas

üstünde bırakmamıslar ve rast geldikleri insanları bî-rahmâne itlâf etmislerdir. Aydın

sehri alevler içinde dünyâ yüzünden nâ-bedîd olmusdur. Mevkî‘-i cogrâfîsinden baska

bir sey kalmamısdır. Ahâlîsi darmadagın olmus, kaçup kurtulabildikleri dâhile hicret

etmislerdir. Nazilli âfâkında ara sıra Yunan tayyâreleri dolasmakda ve mitralyöz ile

ates etmekdedirler.

9/7/[13]35

Kâ’im-i makâm

Naci

BOA. DH. KMS. 52-3/40

YUNANLILARIN, MENDERES’_N GÜNEY_NDEK_ KÖYLER_

YAKTIGI VE Ç_NE HALKININ GÖÇ ETMEYE BASLADIGI

Yunan isgâl kuvvetlerinin, _talyanların sınır olarak kabul ettigi

Menderes nehrinin güneyine top ve mitralyözlerle saldırıp, Baltaköy,

Demiragası(?) ve Gölhisar köylerini tamamen yaktıkları, Çine kasabası

ve buna baglı köylerdeki Müslümanların heyecana kapılarak yapılan

nasihat ve telkinlere ragmen mal ve emlâkını terk edip göç etmeye

basladıkları.

16 Temmuz 1919

Telgrafnâme

Mahreci: Çine

Numara: 73

Târîh: 16 /7/ [1]335

Gâyet aceledir

Bir dakîka te’hîri câ’iz degildir

Aydın mutasarrıf vekîlinin Çine'den çekdigi

8 Temmuz sene [1]335 târîhli telgrafnâme

Dâhiliye Nezâretine

Yunan kuvve-i isgâliyyesi dün ve evvelki gün ve bugün dahî top ve mitralyözler

ile ta‘arruz ve _talya isgâl-i askerîsinin hudûd tanıdıgı Menderes nehri köprüsünden

beri tarafa tecâvüz ve Baltaköy ve Demiragası [Emiragası], Gölhisar karyelerini

tamamen ihrâk ve Çine'ye iki sâ‘at mesâfeye kadar gelmisdir. Nehrin Çine'den

tarafında vâki‘ Aydın ve Çine'ye merbût ve ahâlîsi umûmiyetle yalın ayak ve bası

kabak, Mugla'ya dogru ric‘ate baslamıs ve Çine kasabasının ortasında mahserden bir

numûne olarak feryâd fîgân ve galeyân geçmis ve geçmekde bulunmusdur. Burada

halâskâr bir ses bekleyen Aydın kasabasının on binlerce ahâlîsi bu fecâyi‘in sâhidi

olan Çine kasabası ahâlîsinden heyecâna düsürerek [düserek] _talya devlet-i

fahîmesinin Çine'deki mümessil-i askerîsinin celbetdigi kuvve-i askeriyyesine

istinâden icrâ kılınan nasâyih ve telkînâta ragmen kasabanın mühim kısım ahâlîsinin

mâl ve emlâklarını bırakarak hicrete baslamısdır.

BOA. DH. KMS. 52-3/12

YUNANLILARIN SAL_HL_ VE C_VARINDA MÜSLÜMANLARI

KATLED_P TARIM VE T_CARET_ SEKTEYE UGRATTIKLARI

Ahmetli’de bulunan Yunan kuvvetlerinin Salihli’ye baglı köylere

saldırıp mezâlim yaptıkları, Kestelli, Kendirlik, Yaraslı, Dibekdere

köylerinde harmanları yaktıkları, Kestelli’den yirmi kadını Ahmetli’ye

gönderdikleri, Ahmetli’de Müslüman halka uygulanan zulmün çekilemez

dereceye geldigi, ev ve dükkânları soyup, baglara, para ve mücevher

dahil her türden esyaya ve hayvana el koydukları, kadın ve kızlara

tecavüz edip baslarındaki örtüleri zorla alarak dans ettirdikleri, altı

Müslümanı çetelere yardım ettikleri iddiasıyla katlettikleri, mezâlimden

dolayı halkın göçe baslaması sebebiyle ekili mahsulatın ortada kaldıgı ve

kıtlık tehlikesiyle karsı karsıya bulunuldugu, göçün önlenmesi, tarım ve

ticaretin aslına döndürülmesi için tedbir alınması gerektigi.

28 Temmuz 1919

Bâb-ı Âlî

Dâhiliye Nezâreti

Asâ’ir ve Muhâcirîn Müdîriyyet-i Umûmiyyesi

Sâlihli Kâ’im-i makâmlıgı'ndan mevrûd 13 Temmuz sene [13]35 târîh

ve 664/148 numaralu tahrîrâtın sûretidir.

Ahmedli'de bulunan Yunan askeri kazâya tâbi‘ ve mahall-i mezkûre civâr

kurâya külle-yevm tecâvüzle zarar ve mezâlim îkâ‘ından geri durmamakdadırlar.

Ez-cümle kurâ-yı mezkûreden Kestelli, Kendirlik, Yaraslı, Dibekdere karyelerinin

bütün harman ve demetleri asâkir-i merkûme tarafından ahîren ihrâk edilmis ve

mezkûr Kestelli karyesinden yirmi kadar nisvân Ahmedli'ye sevk ve Yaraslı karyesi

Hey’et-i _htiyâriyyesi'ne â’id mühr-i resmîler yerlerinden cebren ahzolunmusdur.

Ahmedli ahâlî-i Müslimesine revâ görülen mezâlim ise hadden efzûn bir râddeye

varmısdır. Söyle ki ahâlî-i merkûmeden buraya ilticâ eden Hocazâde Kâmil ve on bir

nefer rüfekâsının bin dönüm mikdârındaki mezrû‘ât ve baglarının ve dokuz dükkân

kahvehâne ve hânlar ve on iki bâb hâne derûnunda malifatura bakkâliye vesâ’ir kâffe-i

esyâ ve sandıkları derûnundaki her nev‘ nakidleri ve bir çok mevâsîleriyle birlikde

yüz on koyun keçi ve bârgirleri asâkir-i Yunaniyye tarafından kâmilen nehb ü yagma

ve bu esnâda kolcu Mustafa hânesinde Emin oglu _smail ve Muhâcir Gülsüm,

Muhâcir Receb ve zevcesi katl ve Rodoslu Mehmed Dayı ve Madenci Ahmed Efendi

kerîmeleriyle daha ismi ma‘lûm olmayan on bes kız ve kadının bikrleri izâle ve

ırzlarına tasallut olundugu ve baslarından örtüleri alınarak raksetdirildigi ve bundan

baska 3 Temmuz sene [13]35 târîhinde Halimbey Çiftligi'nden Nasuhoglu Mustafa

Efendiyle Arab Mustafa'nın ve Kestelli'de 7 Temmuz sene [13]35 târîhinde kazâya

tâbi‘ Dibekdere karyesinden Çakıroglu Süleyman ve Ömer nâm kimselerin çetelere

ekmek verdikleri bahânesiyle kursuna dizildigi ve kezâ Ahmedli'de Kürd _sa ve Tatar

Hüseyin ve Kütahyalı Ali Osman nâm kimselerin kasabaya sevk ve bunlardan Ali

Osman'ın öldürüldügü ve Seyidoglu Çiftligi'nden A‘yân Seydi'nin oglu, dahi kezâ

katlolundugu buraya ilticâ eden sâlifü'l-arz Ahmedli ahâlîsinin müctemi‘an vukû‘

bulan mürâca‘atlarından anlasılmıs ve nâhiye-i mezkûre ahâlîsinin hemân kâffesi

mezâlim-i vâkı‘aya tahammül edemeyerek öteye beriye dagılmısdır. Ahvâl-i mebhûse

merkûmlar tarafından bir kıta‘ istid‘ânâme ile Düvel-i Mü’telife mümessillerine iblâg

edilmek üzre buradaki Fransız Müfrezesi Kumandanlıgı'na sikâyet olunmusdur.

Hamdolsun dâhil-i kazâda bilâ-cins ve mezheb kimsenin bir tecâvüze ma‘rûz

kalmamalarına alâ kadri'l-imkân çalısılmakda ise de gönüllülerin burada tecemmü‘ ve

fa‘aliyeti dolayısıyla ahvâl-i umûmiyyenin hâl-i tabî‘îsinde oldugu iddi‘â olunamaz.

Muhâceretin men‘i vazîfesiyle Karahisar Fırkası'ndan ahîren buraya cüz’î mikdâr

efrâd-ı nizâmiyye ile bir binbası gönderilmis ise de tesevvüs-i ahvâlden dolayı

tavahhus eden halkın muvakkaten civar mahallere gitmekden külliyen men‘i kâbil

olamamakdadır. Yunanlılar evvelki gün bir tayyâre ile bu havâliyi kesfetdikleri, ertesi

gün sabaha dogru dahi gönüllülerin pusu tutdukları mevâki‘e top atesi açmıslar ve bu

ates iki sâ‘at kadar devâm etmis ve kasabadan vâzıhan isidilmisdir. Yevm-i mezkûrda

nukât-ı muhtelifede ba‘zı müsâdeme vukû‘ bularak tarafeynden birkaç mecrûh ve

maktûl düsmüs ve bu tarafdan bir Yunan neferi mecrûhen esir edilmis ve ba‘dehu

tarafeyn mevâzı‘ına çekilmisdir. Gönüllülerin kurâya tecâvüz ve zararları tevâlî ve

temâdî etmekde olup vehâmet-i ahvâlden ve halkın dagılmasından mahsûlât ortada

kalup kaldırılamamakdadır. Kazânın sene-i hâliyye mezrû‘ât ve mahsûlâtı mevsim-i

sitâ ve bahârda tevâlî eden yagmur ve seylâblardan zâten noksan oldugu gibi ahvâl-i

hâzıra dolayısıyla harmanların kısmen ihrâk olunmasından ve mevcûdlarının harman

edilüp kaldırılamamasından nâsi bu sene bu havâlînin zahîresizlikden fevka'l-âde

müzâyakaya giriftâr olacagı sübhesizdir. Yunanlıların su harekâtdan maksadı buradaki

Kuvâ-yı Milliyye'yi iz‘âc ve ifnâ olup burayı isgâl olmadıgı revis-i hâlden müstedil

oldugundan ve halbuki su harekâtın temâdîsi kazâyı bütün bütün mahv ve harâb

edeceginden zirâ‘at ve ticâret-i mahalliyyenin daha ziyâde zarâr ve halelden vikâyesi

ve muhâcirînin celbiyle hâl-i aslînin i‘âdesi içün tedâbir ve tesebbüsât-ı lâzımeye

bi't-tevessül harekât-ı mezkûrenin tevkîfi muktezî idügü ve gerçi zayi‘ât-ı mâliyye

vukû‘ bulmakda ise de tedâbir-i müttahize sâyesinde hamdolsun nüfûsca bir gûnâ

telefât olmayup muhâfaza-i âsâyise fevka'l-âde bezl-i mechûd edilmekde idügü ve

hükûmetin fi‘len bu cereyâna sürüklenmemesine ve hukûk ve nüfûz-ı hükûmete

müdâhaleye olan mümâna‘atım ba‘zılarının gayz ü hiddetini celbederek tehdîde de

ma‘rûz bulundugum ve ma‘a-mâ-fih ve son noktaya kadar meslek-i bî-taraf ve

vazîfe-perverîde devâm ve sebâta karar verdigim ma‘rûzdur. Ol bâbda.

Fî 28 Temmuz sene [13]35

Aslına mutabıkdır

Asâ’ir ve Muhâcirin Müdîriyyet-i Umûmiyyesi

_skân Su‘besi

BOA. HR. SYS. 2603/59

YUNANLILARIN, AYASULUK-AYDIN-NAZ_LL_ VE KUSADASI-AYDIN

ARASINDAK_ BÖLGEDE BULUNAN KÖYLER_ YAKIP

HALKINI KATLETT_KLER_

Yunanlıların Menderes nehrinin kuzeyinde altmıs köyü yakıp

Müslümanları katlettikleri, sahib oldukları esya, para ve hayvanlarını

yagmalayıp, bahçe ve vakfiyeleri tamamen tahrip ettikleri, yagmalanan

malların ve adedi elli-altmıs bini bulan hayvanların _zmir’e gönderildigi,

Aydın kasabasında _talyan komutanların gözleri önünde kızların vahsice

öldürüldügü, vaktiyle kasabadan çıkamayan sakat, ihtiyar ve çocukların

katliâmdan kurtulamadıgı, Ayasuluk-Aydın-Nazilli arasında bulunan otuz

altı köy ve iki kasabanın yakılıp mevcut nüfusunun katledildigi, esya ve

hayvanlarının çalındıgı, kaçabilen ahalinin Umurlu’da toplanarak

Yunanlılara karsı direnip onlara kayıplar verdirdikleri, elli bine yakın

mültecinin sefil ve perisan bir halde devletin yardım elini uzatmasını

bekledigi, Kusadası’ndan Aydın’ın Kösk köyüne kadar olan bölgedeki

sehir ve köylerin bütünüyle yakılıp yagmalandıgı ve halkın büyük kısmının

hunharca katlolundugu, katliâmdan kurtulanların Aydın ve Denizli’ye göç

ettikleri, muhacirlerin memleketlerine geri dönüp emniyet ve asayis içinde

çalısabilmeleri için _tilaf devletleri nezdinde siyasi tesebbüste

bulunulmasının lazım geldigi.

31 Temmuz 1919

Telgrafnâme

Mahreci: Yenipazar

Numara: 58

Gâyet mühim ve müsta‘celdir

Çine'de Aydın Mutasarrıflıgının

fî 25 Temmuz sene [1] 335 târîhli telgrafnâme[si]

Dâhiliye Nezâretine

20.7.[13]35 târîhli telgrafa zeyldir. Menderes nehrinin öbür tarafında Yunan

fecâyi‘i devâm etmekdedir. _hrâk edildigi evvelce arzedilen kırk iki karyeden baska

Horusköy, Kalfa, Kaya(?), Eyindiz(?), Kerenez, Kemeralanı(?), Zeytunköy,

Dânismend, Dagicarı(?), Tahtacı, Hamidler, Arzular, Ekerek, Kavacık, _safakıhlar,

Mehmedler, Meseli karyelerini de ihrâk ve evvelce kaçmayan ahâlîsini katli‘âm ve

emvâl ve esyâ ve hayvanâtını gasb ve binlerce liralar sarfıyla meydana getirilen bagçe

hânelerini, vakfıyelerini tamâmıyla ihrâk etdigi tahkîk edilmisdir. Adedi elli altmıs

bin[i] tecâvüz eden koyun, keçi ve kara sıgır ve at ve kısrakları ve Aydın kasabası ile

altmıs[ı] mütecâviz karye halkının bütün esyâ ve emvâlini toplayup götüren

Yunanlılar bunları _zmir'e naklediyor ise acabâ _zmir'deki Düvel-i Mu‘azzama

mümessilleri bu kadar emvâl ve esyâyı nereden getirdigini su’âl etmiyor mu ? _sgâl ve

hattâ ilhâk-ı kat‘î terânelerini matbû‘âtıyla lisânıyla âleme i‘lân eden Yunan

hükûmeti[nin] her yerdeki ahâlîye yapdıgı mu‘âmele bu mudur? Bu mezâlime ne

vakit nihâyet verilecek ve Yunan isgâli _zmir'den ve mülhakâtından ne zaman

def‘edilecek ve bir kısmı mezâlimin tevsî‘-i dâ’ire etdigi Umurlu ve Nazilli

hudûdunda gögüslerini Yunan toplarına, tayyârelerine siper ittihâz ve oralarda hatt-ı

müdâfa‘a teskîl eden ve kısm-ı mühîmmi sefâletin son derecesine gelen elli altmıs bin

muhâcirînin feryâd-ı istimdâd-kârâne[sine] karsu zât-ı âlî-i nezâret-penâhîlerinden ve

âlem-i medeniyyet ve beseriyyetden istifsâra cür’et ediyorum. Yenipazar nâhiyesiyle

muhâbere te’sîs edilmediginden tebsîrât-ı serî‘alarına intizâr edilmekdedir efendim.

Fî 25 Temmuz sene [13]35

Çine'de Aydın Mutasarrıflıgı Nâmına

Nuri

Telgrafnâme

Mahreci: Çine

Numara: 149

Mahrem

Gayet müsta‘celdir.

Bir dakîka te’hîri câ’iz degildir.

Aydın mutasarrıf vekîlinin Çine‘den çekdigi

26 Temmuz sene [1]335 târîhli telgrafnâme

Dâhiliye Nezâret-i Celîlesine

8 Temmuz [13]35 telgrafa zeyldir. Menderes nehrinin Çine tarafına geçen

Yunan askeri Baltaköy ve Emirasi(?) ve Savranderesi ve Bespınar karyelerini ihrâk ve

emvâl, esyalarıyla o civârın bi'l-umûm hayvânatını gâret etdikden sonra _talyan

kuvve-i isgâliyyesi nehir üzerindeki köprüyü isgâl ve nehrin Çine'den tarafdaki Yunan

askerinin çekilmesini te’mîn etmisdir. Vaktiyle Aydın kasabasından çıkamayan ma‘lûl

ve ihtiyarlarla çocukları tamâmen itlâf ve yalın ayak bası kabak çıkan ahâlînin

bırakdıgı esyâyı gasbetmisdir. Mükâlemeye giren _talya kuvve-i isgâliyye

kumandanlarının gözleri önünde kızlar katledilmis ve yol boyunca bir çok ma‘sûm

Müslümanların cesedleri görülmüsdür. Ayasuluk'dan Aydın ve Nazilli'ye kadar ovada

vâki‘ Balatcık ve Kiliseköy ve Dereköy ve Ahresköy(?) ve Nâipli ve Kızılcapınar ve

Abdurrahman ve Hızırbeyli ve Elenköylü[Elengutlu] karyeleri ve _neabad nâhiyesinin

merkezi olan Germencik kasabası ve Ömerbeyli ve Tahtacı ve Erikli ve Tekeli ve

Beyköy ve Çıksort ve Hacı Ali karyeleri ve Karapınar kasabası ve Karabag ve

_kizdere, Virankuyu(?)'da ve Sandıklı ve Kızılcaköy ve Eymir ve Kadıköy ve Ahurköy

ve Arabkuyusu ve Isıklı ve Osmanbükü ve Yeniköy ve Tepecik ve Çerkesköy ve

_mamköy ve Serçeköy ve Tahtacılar ve Tomalan[Domalan] ve Pınarderesi ve

Kal‘aköy karyelerini tamâmen ihrâk ve nüfûs-ı mevcûdesini katli‘âm, emvâl ü esyâ,

mevâsîsini nehb ü gâret eylemisdir. Bütün incir bagçeleriyle muhât olan Aydın'ın yesil

ovasını mahv ve umûm bagçe evlerini ve sekenesini ihrâk etmisdir. Aydın

kasabasında yeni yangınlar gözükmekdedir. Umurlu'dan öbür tarafda ve Menderes

nehrinden bu tarafda sag kalan ahâlî Umurlu'da ictimâ‘ ve gögüslerini Yunan

toplarına ve tüfenklerine ve mitralyöz ve bombalarına siper ittihâz ederek mücâdele

ve müsâdemeden gerü durulmamakda ve ara sıra üzerine hücûm eden Yunan

askerlerini telefât verdirerek Aydın'a kadar ric‘ate mecbûr etmekdedir. Ovadaki diger

kurâ ile dag köylerinin ve ahâlîsinin ugradıgı fecâyi‘den haber alınamamakdadır.

Mütekaddem raporlara karsu nezâret-i celîlerinden bir haber-i bisâret alamayan elli

bini mütecâviz nüfûs her dürlü levâzım-ı insâniyyeden mahrûm ve âtiyen zevâle

mahkûm perîsân bir hâlde âlem-i medeniyyetden, hükûmet-i seniyyeden meded

beklemekdedir. Mugla mutasarrıfının ve o livânın muhterem ahâlîsinin kifâyet

mikdârda degilse de i‘âne gönderdikleri un ile kefâf-ı nefs ve idâme-i hayât

edebilmekdedir. Hastagân _talya kuvve-i isgâliyye kumandanının açdıgı hastahânede

ve fırkanın evvelden mevcûd ve fakat eczâ-yı tıbbıyyesi noksan askerî hastahânesinde

tedâvî olunmakdadır. Nazilli'den ve Yenipazar'dan hey’etler gelüp Yunan

mezâliminin memleketlerine girmemesi içün _talya kumandanına mürâca‘at

eylemekde. Yunanın bu mezâlimi ne vakte kadar devâm edecek? Wilson prensibi

Sulh Konferansı'nın, cem‘iyyet-i akvâmın müzâkerâtı netîcesi bu ma‘sûm ve mazlûm

Aydın ahâlîsinin yüzünde tefessüh etmis ve hânelerinde yakılmıs cenâzelerine mi

tatbîk edecek? Halas-kâr bir hükûmet-i seniyyenin tebsîrât-ı serî‘a-i sefkat-kârîsine

intizâr ve teblîgât-ı nezâret-penâhînin Denizli, Tavas ve Mugla tarîkiyle Çine'ye

gelebilecegi arzolunur.

26/7/[13|35

Çine'de Aydın Mutasarrıfı

Nâmına Muhâsebeci

Nurullah

Telgrafnâme

Mahreci: Nazilli

Numara: 284

Târîh: 31/7/[13]35

Aydın mutasarrıf vekîli tarafından Nazilli'den çekilen telgraf

Kusadası kurbünde kâ’in Aziziye mevki‘inde Aydın'ın dört sâ‘at sarkında kâ’in

Kösk karyesine kadar mümted arâzî dâhilindeki sehirlerin ve köylerin kâffesi

Yunanlılar tarafından tahrîb ve ihrâk ve ahâlî-i Müslimenin mühim bir kısmını telef

etmislerdir. _sbu karyelerin isimleri âtîde zikredilmisdir. Ölümden kurtulanlar sefîl ve

perîsân bir hâlde Aydın kazâlarına ve Denizli Sancagı ile daha içerülere muhâceret

etmislerdir. Ahvâl-i hâzıra dolayısıyla mezrû‘âta bakılamadıgından istikbâli tehdîd

eden mazlûm bir buhrân-ı iktisâdî bas göstermekdedir. Muhâcirînin serî‘an

mahallerine avdetle is ve güçlerine baslamaları ve istîlâya ugramayan mahaller

ahâlîsinin dahi bu dür havf ve dehsetden kurtulup emniyet ve âsâyis içinde

çalısabilmeleri ancak bu taraflardaki Yunan istîlâsının zevâliyle mümkin olacagından

ahâlî-i mazlûmenin hâline ve memleketin istikbâline merhameten tekrar Düvel-i

_‘tilâfiyye nezdinde tesebbüsât-ı lâzıme-i siyâsiyyede bulunulması ehemmiyetle

müsterhamdır.

30/7/[13]35

Aydın Mutasarrıf Vekîli

Hüseyin Naci

Tahrîb ve ihrâk edilen sehir ve karyelerin isimleri ber-vech-i âtîdir.

Aydın, Serçeköy, _mamköy, Pınarderesi, Danısman[Danismend], Kalfaköy,

Tahtacıköy, Kocaköy, Kadıköy, Ovaemiri, Yeniköy, Kızılcaköy, _kizdere,

Arabkuyusu, Ahurköy, Çestepe, Osmanbükü, Çarıklar, Mamuretül Hamidiye, Hacı

Osman obası, Oba(?), Karapınar, Erikli(?), Çakırbeyli, Kerânkova, Karabas, Kemer,

Isıklı, Abdallar, Küçükkürtler, Hacıkürtler(?), Germencik, Elengutlu, Tekeli,

Senürteke, Balatcık, Kiliseköy, Mehmedler, Üzümlü, Beygör(?), Sandıklı, Hamidler,

Asagıbaltaköy, Dagbalbasaköy[Dagbaltaköy], Emiragası Madranderesi, Yörüklerköy,

Umurlu, Andon Aga Çiftligi(?), Sıksor[Çıksort], Ekerekköy, Dörtköy,

Abdurrahmanlar, Reisköy, Karaagaçlı, Arzular, _sasagirler(?), Gümüsköy

BOA. DH. KMS. 52-3/71

AYDIN VE CİVARINI YAKIP BİNLERCE MÜSLÜMANI KATLEDEN

YUNANLILARIN KUVA-YI MİLLİYE KARSISINDA

YENİLEREK GERİ ÇEKİLDİKLER_

Aydın’da Yunan isgal kuvvetlerinin Kuva-yı Milliye önünde büyük

bir yenilgiye ugradıkları, ancak sehirde çıkardıkları yangının rüzgârın da

etkisiyle yayıldıgı ve yangından sehir dısına kaçmak isteyenlerin makineli

tüfeklerle Yunanlılar tarafından katledildigi, evlerinden çıkamayanların

ise diri diri yandıkları, Kuva-yı Milliye tarafından yangından etkilenen

Rum ahalinin ve katliâmlara karıstıgı bilinen Rum gençlerinin dahi,

belediye binalarına yerlestirilerek can güvenliklerinin ve geçimlerinin

saglandıgı, mahalleler tamamen yandıgından halkın iskân için baska

yerlere gönderilmelerine karar verildigi, tekrar saldırıya geçen

Yunanlıların Aydın ovasındaki bütün köyleri yaktıkları ve Aydın sehir

merkezinde yine yangın çıkarıp, kaçamayan Müslümanları hunharca

öldürdükleri, katliâmın durdurulması ve isgalin kaldırılması için

Museviler de dahil Aydın halkının ileri gelenlerinin _tilaf Devletleri

mümessillerine bir mazbata gönderdikleri hakkındaki telgraflar ile

Aydın’da Yunan mezâliminden bahisle binlerce Müslümanın katledildigi,

sadece Germencik’te isimleri tesbit edilebilen bin sekiz yüz Müslüman

gencin öldürüldügü, Hızırbeyli köyünde erkeklerin camide toplu olarak

sehit edildikleri, köyün yakıldıgı, esaretden dönen otuz sekiz neferin feci

bir sekilde öldürülügü ve katliâmdan kaçabilen onbinlerce kisinin çok zor

sartlarda yasadıklarına dair Deraliyye gazetelerine gönderilen yazı.

2 Agustos 1919

Elli Yedinci Fırka Kumandanlıgı'ndan alınan 2 Temmuz sene [1]335 târîh ve

bilâ-numaralu telgrafnâme ile mezkûr kumandanlıga yazılan cevâb sûreti aynen âtîye

dercedilmis olmagla ma‘rûzdur.

ikinci Ordu Müfettisi Nâmına

Miralay Mehmed Salâhaddin

26.6.[13]35 târîh ve 1092 numaralu sifreye zeyldir. Aydın dâhilinde

mu‘annidâne geceli gündüzlü devâm eden muhârebe-i sedîde 30.6.[13]35 sâ‘at dört

sonra da bi-inâyetillâhi te‘âlâ Yunanîlerin maglûbiyet ve perîsâniyeti ile

netîcelenmisdir. Üç gün devâm eden bu muhavvif sehir muhârebesinde Yunanlılar

mebzûl mühimmât ve vesâ’it-i harbiyyelerine istinâd etmekle berâber sehrin Rum

ahâlîsine karsu ta‘ahhüdde bulundukları vazîfe-i müskile sebebiyle makineli tüfeng ve

toplarıyla isgâl etdikleri cevâmi‘ ve minârelerden mu‘annidâne mukâvemet

göstermislerdir. Kuvve-i Milliyye'ye gelince: Yunanîlerin bi'l-hâssa ahâlî-i Müslimeye

karsu etdikleri fecâyi‘-i elîmenin verdikleri vesâ’it te’sîriyle cidden Türklüge yakısan

bir azim ve metânet ile hasımlarının tahassun etdigi mevki‘lerine daha az vesâ’it tâm

bir yangın ile geceli gündüzlü ta‘arruzlarının arkasını kesmemisler, Yunanîleri çok

itlâf ve ihrâk sûretiyle maglûb ve perîsân etmislerdir. Sehir dâhilinde bu muhârebe-i

müdhisenin devâmı müddetlerince Yunanîlerin ates verdigi Aydın'ın, cenûb _slâm

mahallelerine hücûm eden bir cenûb-ı garbî rüzgârının te’sîriyle müdhis yangın

devâm ederek yangından hayâtını kurtarmak içün kendilerini sokaklara ve sehir

hâricine atmak isteyen _slâm kadın ve çocuklar üzerine köyün(?) noktalarındaki

makineli tüfengleriyle kudurmus köpek gibi ates tevcîh ederek bu bî-çâreleri itlâf

etmekle ve bu atesden kendisini sakınmak isteyenler yangın atesi içinde kalmıslardır.

Bu sûretle telef olanların mikdârı der-dest-i tahkîkdir. Yangın giderek - 30.6.[13]35'de

- Rum mahallelerine de sirâyet ederek el’ân devâm etmekde bulunmusdur. El-yevm

sehrin yarısı yanmısdır. Yunanîlerin firârîleri yerli efrâddan kılaguzlukla _zmir

demiryolunu ta‘kîben perîsân bir sûretde firâra baslamıs, sehrin hâkim noktasını teskîl

eden Topyanan mevki‘inden bu ric‘at-i kahkarîyi himâye etmisdir. Bu perîsân

ric‘atinde güzergâhındaki _slâm köylerine ates vermek denâ’etini irtikâbdan

çekinmemis esnâ-yı avdetde millî kuvvetin bir kısmı Yunanîleri ta‘kîb etdikleri gibi

Söke istikâmetinden Aydın'a imdâda gelmekde olan bir Kuvve-i Milliyye dahi

karsusuna bi'l-mukâbele çıkarak vukû‘a gelen müsâdemeye Yunanîler bir çok telefât

vererek ekserîsi perîsân bir hâlde karma karısık firâr etmislerdir ve yüzden ziyâde

telefât bırakmıslardır. Yunanîler sehri tahliye etdiklerinden ba‘zı yerlerde tüfeng atesi

devâm etmekde iken bi'z-zât sehre girdim ve kiliselerde Fransa sörler

mü’essesesine(?) ve diger bir iki noktada büyük bir korku içinde toplu bulunmus olan

Rumların muhâfazası içün bi'z-zât nezdlerine gitdim. Yunanîlerin bilâ-tefrîk erkek

kadın ahâlî-i _slâmiyyeye karsu irtikâb etdikleri mezâlim ve envâ‘-ı senâ‘ata mukâbil

Kuvve-i Milliyye efrâdı ahz-ı intikâma tenezzül etmeyerek bi'l-akis himâye izhâr

etmek sûretiyle necâbet-i milliyyesini bir daha izhâr etmisdir. El-yevm kadın [erkek]

hattâ müsâdemeye istirâk etdigi istidlâl edilen bir çok Rum gençleri dâhil oldukları

hâlde kâffesinin hayâtı dâ’ire-i hükûmet binâlarında taht-ı emniyyetdedir ve

kendilerine ekmek ve yemek tevzî‘ edilmekdedir. Gerek _slâm ve gerek Rum

mahalleleri yandıgından bunların mülhakâta berây-ı iskân sevkleri esbâbına tevessül

edildigi ve Germencik istikâmetinde irtikâb-ı mezâlim ederek ric‘at eden ve

güzergâhdaki kuvvet alan Yunanîlerin ta‘kîbi Söke millî kuvvetleri tarafından

tevessül edilmisdir. _sbu muhârebede cesâret ve hamiyyet-i milliyyesini evvelki

müsâdemelerde isbât eden millî kuvvetler rü’esâsından meshûr Yörük Ali Efendi'nin

ve Kıllı oglu Hüseyin Efendi'nin mesbûk gayret ve hamiyyet-i milliyyeleri sâyân-ı arz

u tizkârdır.

3 Temmuz [1]335

Verilen cevâb sûretidir.

Kuvâ-yı Milliyye tarafından icrâ edilen fedâkârâne harekâtta Aydın'ın istirdâdı

sûretinde tecellî eden semerât-ı mes‘ûdesini tebrîk ederim. Bi'l-hâssa anâsır-ı gayr-i

Müslimenin cân ve mâllarının sıyâneti husûsunda ta‘kîb edilen basîret-kârâne

harekete tesekkür ederim. Seref-i millîmizin i‘tilâsı ve siyâset-i devletimizin selâmeti

içün pek ziyâde mültezim olan bu husûsa âtiyen de son derece i‘tinâ ile Yunanîlerin

düsdükleri girîveye millet-i necîbe-i Osmaniyyenin kat‘iyyen düsürülmemesi ve Türk

kavm-i necîbinin de zebûn-küslükle ve intikâm hisleriyle harekete de tenezzül

etmeyeceginin efkâr-ı umûmiyye-i cihâna irâ’e ve isbâtı lâzımdır. Ancak Yunanîlerin

millet-i _slâmiyyeye karsı icrâ eyledigi fecâyi‘-i elîmeyi musavver fotografîlerin

simdiye kadar ahz ve irsâlini isterdim. Her hâlde gaddârların dâne-i ihtirâkıyla sehîd

düsen erkek, kadın ve çocuklarla tu‘me-i lehîb olan ma‘mûrelerin mufassalan

fotografîlerin ahzetdirilmesini ve metropolid vesâ’ir Rum esrâf ve mütehayyizânının

lehimize olacak olan ifâdelerinin alınarak Yunanlıların denâ’etlerini ve bizim tarafın

merdâne ve âlî-cenâbâne hasletlerinin tevsîk ve tesbît etdirilmesi ve keyfiyyet-i

is‘ârını ehemmiyetle ricâ ederim.

Çine'den:

Dâhiliye Nezâreti'ne mevrûd sifredir

Medenî ve insânî himâye Fransız sörleriyle konsolos vekîlinin ve

jandarmalarının sükrânını celbetmisdir. Ana göre rapor yazacaklarını mükerreren

beyân ve Yunanîlerin vahsetini, mutasarrıfın itlâf edildigini der-miyân etmislerdir.

Rum ahâlî geceye kadar taht-ı muhâfazada bulunmus ise de "Baven"(?)deki jandarma

tabur kumandanı, bizim muhâfız efrâdın Yunanlıların tecâvüzüne muhakkak

oldugundan Rumları binâlara yerlesdirerek mufârekata mecbûr olmuslardır. Bugün fî

4 Temmuz sene [13]35 Menderes Köprüsü'ne sunûf-ı muhtelifeden mürekkeb bir

kuvvetli bir Yunan müfreze-i askeriyyesi nehri geçmek üzre Menderes Köprüsü ile üç

kilometre garbına iki cebheden ta‘arruz etmis topçu atesi ile tardeylemis iken tekrar

vukû‘ bulan ikinci bir ta‘arruz altı yüz metre mesâfede tevkîf edilmisdir. Yunanîler

ayn-ı zamanda Aydın'ın yanmamıs olan mütebâkî _slâm mahallelerini ateslemisdir.

Aydın'ın ahâlî-i _slâmiyyeden ba‘zı aceze aksâmının kalmıs olması muhtemeldir.

Aydın el-yevm kâmilen yanmıs ve yanmakdadır ve Yunanîler Aydın ovasında bütün

kurânın bakiyyesini ihrâk etdikleri görülmekde ve firâr edemeyen nüfûs-ı _slâmiyyeyi

katletmekde oldugu isidilmekdedir. Nüfûs-ı _slâmiyye daglara ve Minderlik cenûbuna

çekilmisdir. Yunanlıların bir gece P Y N C N deresini mürûr eden bir kuvveti nehrin

cenûbunda bir iki karyeyi ateslemislerdir. Bu tecâvüze _talyanlar müdâhale etmisler ve

Aydın ahâlîsi nâmına muhtârân ve mu‘teberân ve belediye riyâseti, Musevîler dâhil

Yunanîler müretteb katli‘amları musavver ve Yunan isgâlinin ref‘ini müsterham bir

mazbatayı Düvel-i _’tilâfiyye mümessillerine Çine'de tanzîm ve _talyan vesâ’itiyle

gönderilmisdir. Bir nüshası Dâhiliye Nezâreti'ne takdîm olunmusdur.

Fî 7 Temmuz sene [13]35

vürûdu 18 minh.

Elli Yedinci Fırka Kumandanı

Sefîk

Telgrafnâme

Mahreci: Nazilli

Numara: 14

Sûret

Müsta‘celdir

Der‘alliyye -ingiliz, Fransa, Amerika, italya devletleri mümessillerine

Yunanlıların Aydın havâlîsine tecâvüzlerinde yüz otuz bin ahâlîden yalnız

canlarını kurtarabilüp Koçarlı, Bozdogan, Yenipazar, Çine ve Nazilli ve Denizli

havâlîsine ilticâ eden binlerce â’ile el’ân câmi‘lerde meydanlarda ve tarla aralarında

sefîl ve perîsân bir hâlde hükûmet-i fahîmenizin adâletini intizâr etmekdedirler.

Hayvanât ve mahsûlâtını yüzüstünde bırakanlar ve bugünlerde idrâk edilegelen

mahsûlâta sâhib olmak isteyenler Müttehid Devletler'in sefkat ve adâletinden

ümîd-vârdır. Yunanlıların Aydın havâlîsinden tard ve def‘leri husûsunda bu havâlî

ahâlîsi kanlarının son damlasına kadar çalısacaklardır. Ma‘a-mâ-fih âlem-i

medeniyyete hidmet etmek ve adâlet göstermek isteyen Düvel-i Mu‘azzama'nın bu

hâli bir an evvel nazar-ı i‘tibâra alacaklarından sübhemiz olmadıgı cihetle devâm ve

temâdî edegelen su girdâb-ı sefâletden tahlîsimiz esbâbının istikmâlini istirhâm

olunur.

2/8/[13]35

Aydın Muhâcirîn Cem‘iyet Re’îsi

Mustafa

Telgrafnâme

Mahreci: Denizli

Numara: 4794

Târîh: 2 Agustos sene [13]35

Der‘aliyye'de Vakit, Memleket, Tasvîr-i Efkâr, Sabah gazetelerine

Der‘aliyye'de ingiltere, Amerika, Fransa, italya mümessil-i siyasîlerine

Yunanlıların isgâl[i] dâhilindeki ahâlînin hâli pek ziyâde fecî‘ât

kesbetmekdedir. Kasaba[Turgutlu] sehri bugün târîhe karısmıs bir harâbe hâlindedir.

Binlerce nüfûs-ı Müslime katl ve imhâ edilmis, kasaba'nın bütün hâneleri ihrâk

olunmusdur. Germencik nâhiyesinden hükûmetçe esâmîsi mazbût bin sekiz yüz

delikanlı erkek sırf Müslüman oldugu içün öldürülmüsdür. Nâhiyenin iki bin nüfûslu

Hâzırbeyli[Hızırbeyli] karyesi erkekleri bayram günü sabahı bayram namâzında iken

câmi‘-i serîfde öldürülmüsdür ve câmi‘-i serîf de ber-hevâ oldugu hâlde bütün köy

mahv ve tahrîb edilmisdir. Esâretden avdet eden otuz sekiz nefer Erikli _stasyonu'nda

pek fecî‘ bir sûretde itlâf olunmusdur. Yunan her tarafları, isgâl sâhası hâricinde olan

kasabaları bu misillü tahrîb etmekde bir çok nüfûs-ı mazlûmenin sehâdetine sebebiyet

vermekdedir. Aydın livâsından kaçup kurtulabilen binlerce kadın, ihtiyar, çoluk çocuk

bugün Denizli, Bozdogan, , Yenipazar, Nazilli, Çine, Mugla ovalarında çıplak,

perîsân ve harâb bir hâldedir ve her gün pek çok nüfûs açlıkdan telef olmakda isbu

mahaller ahâlîsi elinden geldigi her bir mu‘âveneti îfâ ediyorsa da bu ancak kuvvet-i

lâ-yemûtu tecâvüz edemiyor. Hükûmet-i merkeziyyenin terk ve ihmâl etdigi isbu

nüfûs-ı magdûre ve mazlûme içün sizlerin mu‘âvenet-i insan-perverîlerine intizâr

ediyor. Beseriyyet-i mütemeddinenin gözü önünde bile mahv u ifnâ edilmekde olan

biz zavallı Müslümanları Yunan vahset-i beliyyelerinden kurtarmanızı istirhâm

eylerim. _stanbul ve tasralardaki kardaslarının mu‘âvenetlerine arz-ı inkıyâd ediyor,

Allah ve Resûlullah askına isbu perîsân halkın mu‘âvenet ve imdâdlarına medâr

olmak üzre halkın mu‘âvenet-i mâliyye ve nakdiyyede bulunmaları husûsunda

nesriyyât-ı insan-perverîlerini istirhâm eylerim.

Denizli Hey’et-i Milliyye

Re’îsi

Kâzım

BOA. DH. KMS. 53-4/36

YUNANLILARLA _SB_RL_G_ YAPAN YERL_ RUMLARIN _ZM_R VE

KAZALARI _LE AYDIN’DA KÖYLER_ YAKIP MÜSLÜMANLARI

KATLETT_KLER_, YAGMA VE SOYGUNCULUK YAPTIKLARI

Paris Konferansı’na aykırı olarak yapılan isgaller ve _zmir’de

Yunan askerleri ile isbirligi içindeki Rumların yaptıgı mezâlimden dolayı

bir milyon Türkün çok zor durumda bulundugu, Kusadası’nın _talyan ve

Yunanlılarca isgal olundugu, Selçuk Rumlarının düzenli çeteler kurarak

Aydın’a kadar olan bölgeyi kontrol ettikleri ve _slâm köylerini yagma

ederek Müslümanları katlettikleri veya sürdükleri, Selçuk ve Aziziye

simendüfer çalısanlarının Müslüman yolcuları trenlerden indirerek

iskence ve tecavüzden sonra öldürdükleri sadece Aziziye’de bes yüz

Müslümanı katlettikleri, Rum evlerinin silah ve mühimmat deposu haline

geldigi, Aydın ve civarının yakılıp büyük katliâm yapıldıgı, Büyük

Menderes nehrinde binlerce Müslüman cesedi bulundugu ve Rumların

Aydın’daki telgraf tellerini keserek haberlesmeyi engelledikleri hakkında

Kusadası kaymakamının yardım istegini havi telgrafı.

11 Agustos 1919

Telgrafnâme

Mahreci: Kusadası

Numara: 17

Târîh: 11 Agustos [13]35

Müsta‘cel

Gayet aceledir

Dâhiliye Nezâretine

Teskîlât-ı mahsûsa ile vilâyetin hemân serseri Rumlardan mürekkeb ve haydûd

ve ahlâksız fahrî zâbitlerin kumandasında bulunan, Yunan kuvveti nâmı veren kuvve-i

isgâliyyenin _zmir'den i‘tibâren simendüfer güzergâhlarını ta‘kîben ve karyelerine

kadar kendilerini müsellahan istikbâl eden Rumlarla berâber icrâ etdikleri ve Türk'ün

hiç görmedigi fecâyi‘in devâmı ve bi'l-hâssa Paris Konferansı'nın hilâfına olarak

isgâllerin vukû‘u bir milyon ahâlî-i _slâmiyyeyi ye’s ve mâtem içinde bırakmıs,

ismeti, hürriyeti, hayât ve memâtı pây-mâl edildigi ve edilmekde oldugunu gören

_slâmlar milletin, vatanın nâmûs ve serefini muhâfaza etmek içün esbâb-ı müdâfa‘ayı

kuvvetli bir sûretde hâzıra çalısmagı hükûmetden bekliyor! Hükûmeti ihbâr ediyor!

_ki aydan berû her dürlü fecâyi‘ keyfiyet ve kemiyet i‘tibârıyla gayr-ı kâbil-i ta‘rîfdir.

Kusadası kazâsının nısfı Yunan askeri, nısf-ı digeri _talya askeri isgâli altındadır.

Bütün simendüfer güzergâhlarında bulunan Yunan askerleri düne kadar cenâh-ı

sefkatinde yasayan kazâya tâbi‘ Selçuk nâhiyesi Rumlarıyla beraber _slâm karyelerini

yagma, hânelerini tahrîb hayvanât ve emvâl-ı menkûlelerini gasbetmekle berâber

ahâlî-i _slâmiyyeyi tagrîb ve katl ve her dürlü tecâvüz ve tahkîrâtı icrâ etmislerdir.

_zmir'de binlerce mülhakât _slâmları habsedilmisdir. Selçuk ve Aziziye

simendüfer müstahdemîni ellerindeki silâhlarla _slâm yolcularını hayvan gibi

öldürüyorlar. Simendüferden çıkarılan _slâm kadınları [ve] [er]kekler ötede berüde

tazyîk ve ma‘rûz-ı tecâvüz, gece vakti bir kısmı ortadan gâ’ib ediliyor. Denizli, Çal,

Mugla, Milas taraflarından _zmir'e gelen yâhûd avdet eden ihtiyâr _slâm yolcuları ve

kadınları soyuluyor bir kaçı katlediliyor. Kusadası metropolid vekîli tarafından

Kusadası Rumlarına Yunan askerî elbisesi tevzî‘ edilerek birer birer Yunan

askerlerine ilhâk etdirilmek üzre teskilât, kuvveden fi‘le çıkaracagı sırada hükûmetin

icrâ’âtı ile elbiseler derhâl müsâdere olunmusdur. Çocugunu, a’ilesini, malını gâ’ib

eden yüzlerce _slâmlar Kusadası'nın _talya mıntıkasına ilticâya mecbûr olmuslardır.

Her dürlü fenâlıgı Türk'ün mahvını icrâya çalısan Selçuk Rumları Aydın'a kadar bütün

güzergâhları idâreleri altına alarak muntazaman çeteler teskîl ile gece ve gündüz

_slâmları öldürmekdedir. Rumlar umûmiyetle hükûmete isyân etmisdir. Bütün

hânelerine bütün Rum karyelerinden büyük mikyâsda esliha ve mühimmât depo

edilmisdir. _zmir'den, Yunanistan'dan her gün top ve mühimmât gönderilmekdedir.

Simendüferler lâ-yenkatı‘ Rumlar içün isliyor. _zmir'den Aydın'a kadar bütün

safahâtıyla Yunan vahseti devâm ediyor.

Selçuk'da jandarma takım zâbiti, telgraf müdîri, posta müte‘ahhidi vazîfeleri

basından alınarak darb ve tahkîrden sonra _zmir'e sevkedilmislerdir. Nâhiye müdîri bir

kaç gün habsden sonra nâhiyeden ihrâc edilmisdir. Nâhiye-i mezkûre _slâmları

ale'l-umûm dagılmıslardır. Hiç bir Müslüman dısarı çıkmıyor.

Aziziye simendüfer istasyon me’mûrunun adamları tarafından her gün gelen

geçen yolcular soyulup mahzenlere habs ve bir vesîle ile ta‘arruz edilmekdedir. Yunan

zâbitleri ale'l-umûm ahlâksız oldugundan her dürlü tecâvüzü _slâmlara revâ

görüyorlar. Â’ileleriyle beraber bir kaç Osmanlı zâbiti ve kazâ dâhilinde bes yüzü

mütecâviz _slâm katledilmisdir. Âsâr-ı cürmiyye ile imhâ edilmisdir. Yerli Rumların

mel‘aneti bütün siddetle devâm ediyor. Aydın ve civârı ihrâk edilmisdir. Ahâlîsi

katli‘âma ma‘rûz kalmısdır. Büyük Menderes nehri binlerce _slâm cesedleriyle

doludur. Yunan askeri bütün o civârı bombardımân etmekdedir. Telefât ve zâyi‘ât ve

katl-i nüfûs hesabsızdır. Müte‘addid mahallerde yangın zuhûr etmisdir. Bütün

_slâmlar ye’s-i mutlak içindedir. Aydın'dan i‘tibâren her gün fecâyi‘ devâm ediyor.

Bütün ovalara(?) can atan altmıs bin kadın, çocuk, erkek karyelerde agaçlar altında

açıkda bulunuyor. Kan ve ates ve sefâlet içinde kalan Aydın ve Söke ve Kusadası

civârı Yunan vahsetlerinden kurtulup her tarafdan feryâdları devâm ediyor. Her

tarafdan telgraf telleri kat‘ edilmisdir. Aydın vilâyeti[ni] Yunan sansürü ihâta

etmisdir. Muhâbere mümkin degildir. _slâmlar icrâ’ât-ı sâmîlerine aglayarak istirhâm

ve istid‘â etmekde oldukları ma‘rûzdur.

30 Haziran sene [13]35

Kusadası Kâ’im-i makâmı

Mehmed

BOA. DH. KMS. 52-4/3

YUNANLILARIN AYDIN’IN KÖYLER_N_ YAKIP

MÜSLÜMAN AHAL_Y_ KATLETT_KLER_

Yunanlıların Aydın’ın Umurlu kasabasının kuzeydogusunda

bulunan Terziler köyü ilerisindeki mevkilere taarruz ettikleri, Ödemis’e

baglı Birgi nahiyesini bombaladıkları, Bademiye ve Fata köylerini yakıp

Müslüman olan ahalisini katlettikleri; Yunan mezalimi devam ettigi

takdirde Müslümanların da karsılık verecegi anlasıldıgından tedbir

alınması gerektigi.

5 Eylül 1919

Dâhiliye Nezâreti Kalem-i Mahsûs Müdîriyeti

Târîh: 5 Eylül sene [1]335

Aydın Vilâyetine

Sifre

Yunanîlerin 2 ve 3 Eylül'de Umurlu'nun sark- simâlinde bulunan Terziler köyü

ilerisindeki mevzi‘lere ta‘aruz etdikleri ve bu kerre de Ödemis'in sarkında vâki‘ Birgi

nâhiyesine top atdıkları ve Adagide nâhiyesinin sarkındaki Bademe[Bademiye] ve

garbındaki Fata karyelerini ihrâk eyleyerek ahâlî-i _slâmiyyenin telef olmalarına

sebebiyet verdikleri Kuvâ-yı Milliyye Kumandanı Hacı Sükrü imzâsıyla Harbiye

Nezâreti'ne çekilen telgrafnâmede muharrerdir. Keyfiyet Aydın Mutasarrıflıgı'ndan

telgrafla soruldugundan alınacak ma‘lûmâtın dahi is‘ârı tabî‘îdir. Te’mînât-ı vâkı‘aya

ragmen Yunanîlerin tecâvüzâtda devâmları kemâl-i müskilât ile zabtolunan

ahâlîmizin tecâvüzât-ı mütekâbilede bulunmalarına sebeb olacagından îcâb edenler

nezdinde tesebbüsât-ı ekîde ve mü’essire icrâsı mütemennâdır.

BOA. DH. KMS. 54-3/12

AYDIN’IN _SGAL_ SIRASINDA KATLED_LEN

YÜZ OTUZ MÜSLÜMANIN _S_MLER_

Aydın’ın isgalinde Yunanlılar tarafından katledilen ve kimlikleri

tesbit edilebilen yüz otuz kadar Müslümanın isimleri.

7 Eylül 1919

Telgrafnâme

Mahreci: Nazilli

Numara: 420

Târîhi: 7/9/ [13]35

Dâhiliye Nezâretine

16 ve 17 Agustos sene [13]35 119 numaralı telgrafa zeyldir. Aydın vak‘a-i

fecî‘asında sehîd olup bu kerre de elde edilebilenlerin isimleri ber-vech-i âtî arz

olunur. Muhâcir _brahim, Anbar oglu Mehmed Lütfi, Kolanezzâde kerîmesi ile iki

çocugu, Otelci Ahmed Aga hemsiresi, Türkmen Hacı Ali'nin üç çocugu ve Mustafa

oglu Hasan, Yorgancı oglu Hacı Ömer Aga, Kalafatcı Süleyman, Demirci Osman,

Hâfız Hüsni, Dervis Ali, _znik(?) Hâfız Ahmed, Sabuncu Lütfi'nin vâlidesi, Berber

Ahmed, _mam oglu Veli kızı Zeliha, Çalıklı Hâfız Emin, Bank-ı Osmânî'de _brahim,

Kirçek(?) Ali, Atçalı Berber Ali oglu Emin, Da‘vâ Vekîli Mehmed Efendi, Mıhcı Ali,

Kömürcü Mehmed zevcesi, Cebbar oglu Ali Efendi, Demirci oglu Hasan Efendi,

Kahveci Ali Mestan, Kerîm oglu damadı Mustafa, Sandalyeci Rüstem, Terzi Ahmed

ve oglu Hâbil Ahmed, Bagçevân oglu Nebî zevcesi, Ispartalı Mehmed Usta, Doktor

Nuri Efendi, Hasan Çavus, Destbân Meryem, Kaygar(?) oglu Hâfız Ali Bayram, Hacı

Salih Efendi, Kirili Mehmed, Kiremidci Hacı Mehmedzâde Mehmed, Karsıyaka'dan

Hasan Ali, Kâbile Hanım, Muhâcir Gülsüm, Hâfız Hüseyin Efendi ve dört nefer

â’ilesi, arabacı Hacı Hasan ogulları Ahmed ve Ali, Çerkes Mahmud, Durmus zevcesi

Fatma, Kemer mahallesi muhtarı Ali, Balıkçıoglu Süleyman ve zevcesi, Suyolcu

Tana(?) Mehmed, Seyh Azîz Efendi zevcesi, Hâdi Efendi hidmetçisi _brahim,

Hüseyin Efendi hemsîresi, tahsildâr Mustafa Efendi, Mâliye Tahsildârı Ali Efendi,

Etmekçi Mehmed Çavus mahdûmu, Cebeci Ahmed Efendi vâlidesi Hacı Hanım,

Mustafa Efendi zevcesi, _zmir Oteli'nde odacı Hasan, Hâfız Süleyman, Çulluoglu

Durmus Ali, Oynaklı Mustafa oglu Kerîm oglu Mehmed Emin, Kara Aliler'in

Mehmed Efendi, Tepecikli oglu Hâfız, Sütcü Durmus zevcesi, Kiriller'in Kara oglan,

Molla Hasan Kadri, Ayse, Giridli Ali Bey, Demirci _brahim, Hâfız oglu Arab Ali,

Kâmil Dede mahdûmu _hsan, Fıstıkçı kızı Esma, Topalların kızı Fatma, Kîs(?) kızı

Fatma, Tahtacı kızı Kiraz, Davulcu kızı Fatma, Deveci Arab oglu Tahir, Memis oglu

Süleyman zevcesi Emîre, kerîmesi Ayse, Da‘vâ Vekîli Enver Bey beslemesi, Demirci

Mehmed, Mehmed Ali, Arnavud _brahim zevcesi ve çocugu, Demirci Nuri, Arab kızı

Tumi(?), Veli Hasan oglu Hasan, Hacı Süleyman zevcesi, Bekçi Mehmed ve _smail,

Süpürgeci Mehmed oglu, Kahveci Süleyman zevcesi ve kerîmesi, Molla Mustafa

kerîmesi, Hacı Sâlim oglu, Ahmed Çavus oglu Hasan, Fıstıkcı Süleyman, Balıkçı oglu

Süleyman zevcesi Seniyye, hafîdi(?) Mustafa Efendi ile zevcesi ve vâlidesi Deli Ayse,

Bosnalı Sakir, Ali Haydar'ın çocugu, Asker Berberoglu, jandarmadan mütekâ‘id Arif,

Jandarma Mustafa Çavus ve dört nefer â’ilesi, Giridli Ali, Na‘lband Hacı Ahmed

zevcesi, Muglalı Eyüb Aga oglu, Süvari Jandarma Veli, Çallı Hoca'nın küçük oglu

Arif Efendi, damadı Asçı Mehmed, zevcesi, kerîmesi, Bakkal Cündar(?) ve iki

kerîmesi, Mehmed oglu _smail, Atçalı Mehmed Çavus, Mustafa kerîmesi Zeliha,

_mamköylü Ayse Hafize Hanım.

Fî 28 Agustos sene [13]35

Aydın Mutasarrıf Vekîli

Naci

BOA. DH. KMS. 54-3/21

KUVA-YI M_LL_YE TARAFINDAN GER_ PÜSKÜRTÜLEN

YUNANLILARIN ÖDEM_S’_N _K_ KÖYÜNÜ

YAKIP HALKINI KATLETT_KLER_

Aydın’ın Terziler köyü ilerisindeki mevkilere taarruz eden

Yunanlıların Kuva-yı Milliye tarafından geri püskürtüldügü, diger yandan

Yunanlıların Ödemis’in Dede ve Fata köylerini yakıp Müslüman olan

halkını katlettikleri.

8 Eylül 1919

Telgrafnâme

Mahreci: Nazilli

Numara: 97

Târîh: 8 Eylül sene [13]35

Gayet müsta‘celdir

Dâhiliye Nezâretine

C.5 Eylül sene [13]35 ve 7724 numaralu tele.

Telgrafda arzedildigi vechile Yunanlılar Aydın civârında Terziler köyü

ilerüsündeki mevzi‘lerine ta‘arruz etmis ve bi'l-mecbûriyye mukâbelede bulunan

Kuvâ-yı Milliyye 4 eylülde mevâki‘-i mezkûreyi istirdâd etmis. Yunanlılar Ödemis

taraflarında Ded[e](?) ve Fata karyelerini ihrâk ve ahâlî-i _slâmiyyesini itlâf etdikleri

sûret-i kat‘iyyede tahakkuk etmis oldugu ve livâya tâbi‘ olmayan mevâki‘-i

mezkûreden bugün haber alınabildigi ma‘rûzdur.

Fî 6 Eylül sene [13]35

Mutasarrıf Vekîli

Hüseyin Nazım

BOA. DH. KMS. 54-3/19

İZMİR VE ÇEVRES_NDE YUNANLILARIN TÜRKLERE UYGULADIGI

MEZÂLİM HAKKINDA DEMİRCİ MEHMET EFE’NİN

VERDİGİ BİLGİLER

Aydın ve havalisi Kuva-yı Milliye Umum Kumandanı Demirci

Mehmet Efe tarafından izmir Müdafa-i Hukûk-ı Osmaniyye Cemiyeti ve

Düvel-i _tilafiye Fevkalade Komiserlikleri’ne verilen bilgilere göre;

isgalle birlikte Yunanlıların Türkleri sıkı bir takibe aldıgı, esir olarak

aldıkları Müslümanları burun, kulak ve cinsel uzuvlarını kesmek suretiyle

iskence yaparak öldürdükleri, çok sayıda Türkü tutuklayarak hapse

attıkları ve buralarda iskence altında katlettikleri, _zmir’de _slâm

mahallelerini abluka altına alarak makinalı tüfeklerle taradıkları, silahlı

Rumların sokaklarda gösteri yaptıkları, aksam sokakta rastladıkları

Türklere ates ettikleri ve bir çogunu sehit ettikleri, evlere girerek iskence

ve yagma yaptıkları, yayınlanmakta olan gazetelerin sahipleri ve

yazarlarının tehdid edilip hapis ve para cezalarına çarptırıldıkları,

münevver tabakanın, esrâf ve devlet memurlarının tutuklanarak dövülüp

iskence yapıldıgı, Ödemis ve Tire’de Türk jandarmasının silahlarının

toplatıldıgı, bazı kaza, nahiye ve köylerin halkının Yunan mezâlimine

daha fazla tahammül edemeyerek göç ettikleri ve çok zor sartlarda

bulundukları.

30 Ekim 1919

izmir

Müdâfa‘a-i Hukûk-ı Osmâniyye Cem‘iyeti

Merkez-i Umûmîsi - istanbul

Asâlet-me’âb,

Aydın ve havâlîsi Kuvâ-yı Milliyye Umum Kumandanı Demirci Mehmed Efe

imzâsıyla Denizli'den aldıgımız 20/10/[1]919 târîhli âtîdeki telgrafnâme sûretini

ehemmiyetle telakkî edilmesi istirhâmıyla arz u takdîm ve bu vesîle ile derin

ihtirâmâtımızın kabûlünü istirhâm ederiz asâlet-me’âb.

Sûret

Yunan kıtâ‘at-ı askeriyyesinin Aydın vilâyetine çıkmaları asırlardan beri hüsn-i

mu‘âseret üzre bulunan Türk ve Rum unsurları içün mukaddime-i se’âmet oldu.

Sizce de arzu edilmedigini kaviyyen zannetdigim fecâyi‘in, bu günlerde artdıgını ve

Müslümanların sedîd ta‘kîbât altında kaldıklarını istihbâr ediyorum. Sırf Müslüman

ve Türk olduklarından dolayı hukûk-ı insâniyyeden mahrûmiyete mahkûm telakkî

edilen kardaslarım hakkında vukû‘a getirilen fazâyihin devâmı bize de aynı sûretle

mukâbele hakkını veriyorsa da meslek ve terbiyemiz muktezâ-yı hak ve adle ri‘âyet

olduguna nazaran simdiye kadar akan kanları kâfî görerek insâniyetin ma‘rûz kaldıgı

felâketlere nihâyet verilmesi ve bu son ihtârın hüsn-i telakkî edilerek _slâmlara

vukû‘bulan ta‘arruzâta nihâyet verilmesine vâbestedir. Aksi hâlde mes’ûlünün ta‘yîni

Düvel-i Mu‘azzama'nın tahkîkâtıyla efkâr-ı âmmenin takdîrât-ı müstakbelesine kalır.

Bâkî hürmetler efendim.

Der‘aliyye'de _zmir Müdâfa‘a-i Hukûk-ı Osmâniyye Cem‘iyetine

_zmir'deki Yunan Kıta‘ât-ı Askeriyyesi Kumandanlıgı'na kesîde etdigim

telgrafnâmenin bir sûretini aynen yazıyorum. Ben Yunanlılardan aldıgım üserâ

hakkında Türk kavm-i necîbine lâyık bir sûretde mu‘âmelede bulunuyorum. Bunlar

Nazilli'de kemâl-i istirâhatle imrâr-ı hayât etmekdedirler. Yunanîler ise taht-ı

isgâllerinde bulunan mahallerdeki ahâlî-i _slâmiyyenin burnunu, kulagını kesmek ve

hattâ bizden aldıkları bir esîri katletmeden evvel âlet-i tenâsüliyyesini kat‘ ile ekl

etdirmek gibi vahset ve cinâyet irtikâb eylemekdedirler. Ben bi't-tab‘ bu sûretle

mukâbelede bulunmayacagım. Yalnız su denâ’etin vesâtetinizle lâzım gelen

makâmâta iblâgını ricâ ederim.

izmir

Müdâfa‘a-i Hukûk-ı Osmâniyye Cem‘iyeti

Merkez-i Umûmîsi - istanbul

Bir haftadan beri _zmir ile Yunan askerinin isgâli tahtında bulunan diger

mahallerde _slâmlara fevka'l-âde hakâret ve birçoklarının dahi habs ve darb ve iskence

edilmekde oldugunu kemâl-i te’essüfle haber aldım. Ben simdiye kadar hiçbir Ruma

hakâret etmedim. Yakînen cürmünü bildiklerimi dahi selâmet-i vatan nâmına

afvetdim. Türkler anâsır-ı gayr-i Müslimeye karsı pek büyüklük ibrâz ediyorlar. Siz

ise bunun aksini iltizâm ile Müslümanlara bilâ-sebeb envâ‘-ı hakâret ve

zulmediyorsunuz. Bu hâle bir netîce verilmeyecek olur ise âkıbetin gâyet vahîm

olacagı ve bu bâbda bana sür‘atle te’mînât verilmesini ehemmiyetle ihtâr ve cevâb

intizâr ederim.

Der‘aliyye'de _zmir Müdâfa‘a-i Hukûk-ı Osmâniyye Cem‘iyetine

Sûreti bâlâda münderic telgrafı _zmir'de Yunan Kuvâ-yı Askeriyyesi

Kumandanlıgı'na kesîde etdim. Cem‘iyetinizce de îcâb edenlerin sür‘atle nazar-ı

dikkatlerinin celbleri ve netîceden bana da ma‘lûmât i‘tâsını ricâ ederim.

Fî 27/28 Tesrîn-i Evvel sene [1]335 Nazilli

Aslına mutâbıkdır Aydın ve Mentese

Mühür ve Havâlîsi Umûm Kumandanı

Demirci Mehmed Efe

izmir

Müdâfa‘a-i Hukûk-ı Osmâniyye Cem‘iyeti

Merkez-i Umûmîsi-_stanbul

Sûreti Düvel-i _‘tilâfiyye Fevka'l-âde Komiserliklerine

der-dest-i takdîmdir.

Nazilli: 29/30 /10/[1]335

Yunanlıların eyyâm-ı ahîrede _zmir ve havâlîsinde ahâlî-i _slâmiyyeye karsı

tatbîk etdikleri mezâlim hakkındaki istihbârât-ı mevsûka hulâsaten ber-vech-i zîr

arzolunur.

Mâdde 1: 24 ve 25 Tesrîn-i Evvel sene [13]35 Cuma ve Cumartesi geceleri

nısfü'l-leylde _slâm mahallâtı abluka altına alınarak makineli tüfenk ve silâh endâhtına

baslanmıs ve tayyâreler tayeran etmis ve Yenikal‘a'dan da projektör tutulmusdur. Bu

esnâda yerli Rumlar müsellah olarak _slâm mahallelerinde dolasarak nümâyisler icrâ

ve 26 Tesrîn-i Evvel sene [13]35 târîhinde ablukayı ref‘etmislerdir.

Mâdde 2: 24 Tesrîn-i Evvel sene [13]35 sâ‘at altıdan sonra Karsıyaka'da mukîm

Keresteci Ali Bey'in hânesine on Yunanlı hücûm ederek mûmâ-ileyhin yüzünü,

kulaklarını kesdikden ve bütün esyâ ve emvâlini yagma eyledikden sonra otuz bin lira

vermesi içün de iskence yapmıslardır.

Mâdde 3: 24 Tesrîn-i Evvel sene [13]35 gecesi Mûsevî mezarlıgından evlerine

giden iki _slâmı Yunanlılar arkalarından kursunla sehîd etmislerdir.

Mâdde 4: 25 Tesrîn-i Evvel sene [13]35 Cumartesi günü aksamı sâ‘at dörtde bir

Yunan jandarma neferi kemerin önünde kendi zâbitini katletmis ve bu cinâyeti gûyâ

balıkhânenin taraçası üzerine çıkan bir _slâm tarafından îkâ edildigi isâ‘a olunarak

gelen geçen Müslümanlar üzerine çok silâh atılmısdır.

Mâdde 5: Medeniyet Gazetesi sâhibi Yunan Fevka'l-âde Komiserligi tarafından

tehdîd edildiginden gazetesini ta‘tîle mecbûr olmusdur. Muhtelit sansürün nesrine

müsâ‘ade etdigi bir makâleden dolayı Doktor Yunus Fehmi Bey bir sene habs

cezâsına ve iki bin drahmi cezâ-i nakdî i‘tâsına ve Sark Gazetesi sâhibi Halil Zeki ve

müdîr-i mes’ûlü Kenan beyler de üçer ay habs cezâsına ve üçer yüz drahmi cezâ-yı

nakdî i‘tâsına mahkûm olmuslardır.

Mâdde 6: Yunanlılar ellerine geçirdikleri münevver tabakayı tevkîf

etmekdedirler. Sehir içinde sekâvet ve soygunculuk devâm ediyor.

Mâdde 7: Tire'de jandarma kumandanı, müstantık vesâ’ir ba‘zı me’mûrîn ile

esrâf ve agniyâdan kırk elli kisi tevkîf olunarak envâ‘-ı iskence ve sopalar altında

ezilmekdedirler.

Mâdde 8: Ödemis ve Tire kazâlarındaki jandarma efrâdımızın silâhları

Yunanlılar tarafından toplatdırılmısdır.

Mâdde 9: Tire kazâsıyla Torbalı nâhiyesi, Turgudlu ve Urganlı karyeleri ahâlî-i

_slâmiyyesi Yunanlıların zulüm ve soygunculugundan bîzâr olarak mütemâdiyen

hicret ediyorlar. Hicret edenler perîsân bir hâlde ölüme mahkûmdurlar. Yunanlıların

mezâlimi artık tahammül edilemeyecek bir râddeyi bulmusdur. Ben buraca _zmir'de

Yunan Kıta‘ât-ı Askeriyyesi Kumandanlıgı'nı tazyîkden hâlî kalmıyorum. Bu bâbda

cem‘iyetinize simdiye kadar müte‘addid telgraf yazdım. Bunların vâsıl olup

olmadıgını ve ne gibi tesebbüsâtda bulunuldugunu ögrenmek isterim. Bunlardan

baska mücâhidînin muvaffakiyâtına dâ’ir her gün telgrafla ma‘lûmât veriyorum.

Acaba alınıyor mu ? Sâ‘at ve dakîkalarıyla berâber cevâb-ı âciline muntazırım

efendim.

Aslına mutabıkdır

Mühür

BOA. DH. KMS. 52-5/2

SÜNNET ED_LMEM_S KÜÇÜK MÜSLÜMAN ÇOCUKLARININ YUNAN

VE RUMLAR TARAFINDAN ZORLA K_L_SELERE ALINDIGI,

ÖDEM_S’_N DÖRT KÖYÜNÜN YAKILIP HALKININ KATLED_LD_G_

izmir ve civarında henüz sünnet edilmemis Müslüman çocuklarının

Rum oldukları iddiasıyla Rum papazları, yerli Rumlar ve Yunan subayları

tarafından zorla kiliselere alındıgı, cephelerdeki Türk askerinin moralinin

yüksek oldugu, Türklerin Hıristiyanları gereginden fazla korudugu ve bu

sekilde korumaya devam edecegi, Aydın’dan Antalya’ya kadar olan

bölgede elli bine yakın _slâm muhacirinin bulundugu, bunlara çevre kaza

ve vilayetlerden yardım geldigi ve bu yardımlardan Rum muhacirlerin de

istifade ettirildigi, Soma’da Kuva-yı Milliyye ile Yunan kuvvetleri

arasında siddetli çarpısmalar oldugu ve Yunanlıların kaçtıkları,

Ödemis’in Üzümlü, Uladı, Hacıilyas, Narvan köylerini basan

Yunanlıların kadın, çocuk, yaslı demeden bütün Müslümanları

katlettikleri, bu katliâmdan sadece seksen bes kisinin kurtularak sefil bir

vaziyette Salihli’ye iltica ettigi hakkında _zmir Müdafaa-i Hukuk-ı

Osmaniyye Cemiyeti’ne gelen telgraflar.

10 Kasım 1919

Soma: 8/11/[13]35 Telgraf

Dün ve bugün hafîf ve mütekâbil isler te‘âtî edilmekdedir. Dört günden beri

Soma ve Balıkesir, Ayvalık cebhelerini düsman tayyâreleri tarassud etmekdedir.

Düsmanın umûmî ta‘arruz hazırlıklarında bulundugu muhtemeldir.

Nazilli: 8/11/[13]35 Telgraf

_zmir ve mülhakâtında henüz hitânı icrâ edilmeyen birçok _slâm çocuklarının

Rum oldukları iddi‘âsıyla Yunan zâbitanı ile Rum papasları ve yerli Rumlar

tarafından cebren kiliselere alınmakda oldukları _zmir'den bildiriliyor.

Soma: 9/11/[13]35 Telgraf

Seyyar muhâbirimizden: Bugün cebheyi dolastım. Siperlerdeki millî

kuvvetlerimizin kuvve-i ma‘neviyyelerini âtesîn, arzularını çok sâyân-ı takdîr buldum.

Düsman tamamıyla eski mevki‘lerine tardolunmusdur. Son Soma harbindeki zâyi‘âtı

dört yüzü mütecâvizdir.

Nazilli: Umûm Kumandan Demirci Mehmed Efe'den alınan 8/11/[13]35 târîhli

telgrafnâmeden:

Hıristiyanlara bütün Türkler lüzûmundan fazla himâyet ve sahâbet

göstermekdedirler. Türk kavmi ile'l-ebed bu prensibini muhâfaza edecekdir. Aydın

havâlîsinden i‘tibâren Antalya ve Isparta'ya kadar olan mahallerde elli bini mütecâviz

_slâm muhâcirîni vardır. Bunların bu âna kadar infâk ve i‘âseleri içün Antalya, Isparta,

Burdur, Denizli, Aydın livâları ahâlî-i hamiyyet-mendânı bes yüz bin lira sarfetmisler.

Türkler Müslüman muhâcirlerden baska Aydın cebhesinden buralara ilticâ etmis olan

Rum muhâcirlerini de sûret-i muntazamada i‘âse etmekde kusûr eylemiyorlar. Kısın

hulûlünü nazar-ı dikkate alarak _stanbul ahâlî-i muhtereme ve mehâfil-i aliyyesinin de

bu felâket-dîde evlâd-ı vatanı himâyede gecikmeyecekleri kaviyyen me’mûldür.

Dün vukû‘a gelen Yunanlıların son ta‘arruzları akîm kalmıs ve pek çok telefât

vermislerdir.

Karesi: 10/11/[13]35 Telgraf

1- Bugün Soma cebhesinde Yunanlılar, yine hepsinden siddetli bir ta‘arruz

yapmıslardır. Düsman aksamdan ihzâr etdigi topcu, makineli tüfenk ve bombacı

bölükleriyle Yesiltepe mevâzı‘mıza ve merkez cebhemize siddetli bir ates baskını

yapmıs ve külliyetli piyâde kuvvetleriyle ilerlemege baslamısdır. Dört sâ‘at devâm

eden düsman topçu atesini fedâkâr topçumuz iskât etmis ve müte‘âkib bomba ve

piyâde ta‘arruzu üzerine düsman pekçok maktûl vererek münhezimen kaçmısdır.

2- Düsman üç günden beri Bergama'nın simâl-i sarkîsindeki Kestane

daglarından kesif müfrezeleri sevkine basladıgından bu mıntıkada simdiye kadar hâl-i

sükûnetde bulunan Kuvâ-yı Milliyyemiz mukâbil tertîbâtı almaga mecbûr kalmısdır.

Ahâlî fevc fevc cebhelere sitâb etmekdedir. Galeyân ve azm-i millî sâyân-ı iftihâr bir

derecededir.

_zmir Müdâfa‘a-i Hukûk-ı Osmâniyye

Cem‘iyeti Merkez-i Umûmîsi

_stihbârât Kalemi

Salihli Kuvâ-yı Milliyye Cebhe-i Harb Kumandanlıgı'ndan alınan

6/11/[13]35 târîhli tahrîrâtdır.

Gaddarâne hareketiyle târîh-i beseriyyetde simdiye kadar kaydedilemeyen

vakâyi‘ ve cinâyâtı yetim ve bî-vâye kalan binlerce felâket-zedeler üzerine tatbîk

edilen ve âlem-i insâniyyetin nefret ve tel‘înlerle karsıladıgı barbar Yunanîlerin

mezâlim ve fecâyi‘ine inzimâm eden yeni cinâyâtı nazar-gâh-ı âlîlerine arzediyorum.

Tesrîn-i Sânînin üçüncü günü vahsiyâne hareketleriyle a‘sâr-ı sâbıkadaki

Engizisyon mezâlimini unutduracak kadar zâlimâne emellere bürünen kudurmus

Yunanîlerin isgâli altında bulunan Ödemis'in Üzümlü, Uladı ve Hacı _lyas köylüleri

kat‘iyyen haberdâr olmadıkları bir zamanda Yunan müfrezelerinin hücûmlarına

ma‘rûz kalarak kanlı elleri altında günlerce ve el-yevm habsedilmislerdir. Bu

canavarca hareketleri yetismiyormus gibi ayn-ı târîhde Ödemis'in Üzümlü ve

Narvan(?) köylerine sabahleyin hücûm ederek erkekleri olmayan ve sırf alîl, ihtiyâr,

kadın ve çocukdan ibâret bulunan bu zavallı köyler ahâlîsini dipçik darbeleri altında

gögüslerine saplanan kanlı ve bî-rahm süngülerinin önünde insâniyet ve medeniyetin

bir kadın ve çocuga karsı yapılmasını hiçbir zaman tecvîz edemeyecegi ve tüylerin

ürpermemesi kâbil olmayan bu fecî‘aya her iki köyü tamâmıyla yakarak hiss-i hayvânî

ve vahsiyyânelerini kızıl alevlerin âgûsuna, sehîd etdikleri bu bî-çâre çocuk ve

kadınların na‘aslarını atarak mezâlim ve barbarlıkların bu pek senî‘âne hareketleriyle

âlem-i insâniyyete yeni yeni kurbanlar vermekden çekinmemislerdir. Bu bî-çârelerden

hiçbir seysiz, çırçıplak ve ancak sefâletleriyle kurtulabilenlerden seksen bes nüfûs

bugün Salihli'ye ilticâ etmisdir. Bu zavallıların sefâletlerini musavver fotografîlerini

de leffen takdîm ediyorum.

izmir Müdâfa‘a-i Hukûk-ı Osmâniyye

Cem‘iyeti Merkez-i Umûmîsi

istihbârât Kalemi

BOA. DH. KMS. 52-5/9