BELGELERiN ÖZET VE
TRANSKRiPSiYONU
1
YUNANLILARIN MiDiLLi’DEKi CAMi VE MESCiTLER_
YAKTIKLARI VEYA KiLiSEYE ÇEViRDiKLERİ
Balkan Savası sırasında Yunanlılar tarafından yüzbinlerce
Müslümanın çok vahsi bir sekilde katledildigi, yüzlerce köyün yakıldıgı,
Midilli’deki cami ve mescidlere de saldırılıp yakıldıgı veya kiliseye
çevrildigi, Düvel-i Muazzama’nın, kendi resmî vasıtalarıyla da tasdik
edildigi halde, müsalahadan sonra bile, eski ve yeni vahsetlerin
arastırılması konusunda bir komisyon gönderilmesi teklifini kabul
etmedikleri; Midilli meselesinin dogrudan dogruya Yunanistanla
müzâkeresine karar verildigi.
23 Subat 1914
Viyana Sefâret-i Seniyyesi
40162-81
26 Subat [1]914
Cevâb: Midilli’de Yunanlılar tarafından ma‘âbid-i _slâmiyyeye ta‘arruz
Hâriciye Nezâret-i Celîlesine
Ma‘rûz-ı çâker-i kemîneleridir,
21 Subat 1914 târîhlü ve 47 numaralu umûmî telgrafnâmeye cevâbdır.
Balkan Muhârebâtı sırasında yüz binlerce nüfûs-ı _slâmiyyenin gâyet vahsiyâne
usûllerle katl ve yüzlerce köylerin tahrîb ve ifnâ ve esâsen câmi‘ ve mescid olarak
yapılan lâ-yu‘ad ma‘âbid-i _slâmiyyenin ihrâk veya kiliseye tahvîl edildigine Düvel-i
Mu‘azzama kendi vesâ’it-i resmiyyelerinin is‘ârât ve tasdîkâtıyla kanâ‘at-ı kâmile
hâsıl etdikleri hâlde bile gerek o zamânlarda ve gerek harbin hitâmından ve hattâ
4
müsâlahanın in‘ikâdından sonra eski ve yeni vahsetlere dâ’ir vâki‘ olan
tesebbüsâtımızın hiç birini ciddî sûretde nazar-ı i‘tibâra almamıslar ve serzenis-kârâne
bir lisân ile tecdîd-i mürâca‘ât olundukca “Bu hâller her iki tarafdan vukû‘ bulmusdur.
Ne tahkîki içün komisyon göndermekden ve ne de gönderilecek komisyonların
tahkîkâtından hiç bir netîce-i ameliyye istihsâl edilemez.” sûretinde ye’s-âver cevâblar
vermisler idi. Tesebbüsât-ı mükerrere-i sâbıkanın semeresiz kaldıgını ve Midilli
adasının Yunanistan’a terkini sarâhaten kabûl ve tasdîk etmedigimizi düsünerek 14
Subat 1914 târîhlü ve 40 numaralu tahrîrât-ı umûmiyye ile tavsiye buyurulan
tesebbüsâtın icrâsında te’ahhür ve tereddüd etmis ve tafsîlât-ı mebsûtadan bahisle
ta‘lîmât-ı cedîde-i fehîmânelerini ricâ etmege karar vermis idim. Binâ’en-aleyh
meselenin dogrudan dogruya Yunanistan ile müzâkeresi içün ittihâz buyurulan karâr-ı
musîb üzerine sâlifü’z-zikr tahrîrât-ı umûmiyyenin hıfzıyla iktifâ edilmekle ol bâbda
emr ü fermân hazret-i men-lehü’l-emrindir.
Fî 23 Subat sene 1914
Viyana Sefîr-i Kebîri
Hüseyin Hilmi
BOA. HR. SYS. 2055/3-22
2
BALKAN VE I. DÜNYA SAVASLARI SIRASINDA RUM VE BULGAR
ESKIYALARIYLA BULGAR ASKERLER_N_N TRAKYA’DA
MÜSLÜMANLARA MEZÂL_M YAPTIKLARI
Balkan ve I. Dünya Savasları sırasında Rum ve Bulgar eskiyalarıyla
Bulgar askerlerinin Tekirdag, Edirne, Vize, Malkara, Hayrabolu, Sarköy,
Demirköy, _nöz, Havsa ve köylerinde, Müslüman ahaliye karsı, haneye
tecavüz, gasp ve soygun, yaralama, yol kesme, ırza tecavüz, iskence ve
katliâm seklinde yaptıkları mezâlime dair cetveller.
2 Aralık 1917
Balkan Harbi'nde
[1]328 Tesrîn-i Evvel evâ’ili ve
5
Tesrîn-i Sânî
Havsa
Numar
a
Mâhiyyet-i
vak‘a
Mahall-i vak‘a Sûret-i cereyân-ı vak‘a
1 Katl, hetk-i
ırz, yagma ve
tahrîb
Ada nâhiyesine
merbût Emirli
karyesi ve Bosna
karyesi
Bulgar ordusunun takarrübü esnâsında
karyeden kaçamayan isimleri zabıt
varakasında mezkûr dört Müslüman civâr
karyeler Rum ahâlîsi tarafından katledilmis
ve Bosna karyesindekilerin de
Edirne'nin sukûtu üzerine kaçmaları
ânında yine mezkûr Rumlar yolları keserek
ahâlî-i _slâmiyyenin mâllarını yagma ve
kadın ve kızların ırzlarına tecâvüz etmislerdir.
2 Katl, yagma,
hetk-i ırz
Semetli nahiyesinin
Doganca karyesi
Bulgar ordusunun karyeyi muhâsara etdigi
esnâsında dâhilde meskûn Rumlar fırsat
bularak, isimleri ma‘lûm dört Müslimin
hayâtına hâtime çekmisler ve evleri
basarak esyâ-yı beytiyyeyi yagma ve
kadın ve kızların ırzlarına tecâvüz
etmislerdir.
3 Katl ve yagma Ada nâhiyesine
merbût Körmut
karyesi
Edirne[ye] firâr eden karye-i mezkûre
ahâlîsi, sehr-i mezkûrun sukûtundan sonra
Bulgar ordusu kumandanının emriyle
karyelerine avdet ederken, civâr Rum
ahâlîsi önlerine çıkarak mâllarını yagma
etmisler ve evvelce karyeden firâr ederken
dahi merkûm Rumlar tarafından Mustafa
oglu Edhem ile Hasan oglu Mehmed'i
sûret-i fecî‘ada katletmislerdir.
4 Katl ve yagma Köseömer karyesi Bulgar ordusunun takarrübü üzerine ahâlî,
esyâlarının kısm-ı küllîsini terkedüp gitmisler
ve ahâlîden karyede kalmagı tercîh
eden bes altı kisi Rum ahâlî tarafından
sûret-i fecî‘ada katlolunmusdur. Karye-i
mezkûre ahâlîsi, karyelerine avdetlerin[d]e
bütün mâ-meleklerinin yagma ve tahrîb
edildigini görmüslerdir.
5 Yagma ve
tahrîb
Kuzucu karyesi Bulgar ordusunun takarrübü üzerine firâr
eden ahâlî ba‘dehu Edirne'nin istirdâdı
üzerine karyelerine avdet etdikleri ve fakat
bütün mâ-meleklerinin yagma ve tahrîb olundugunu
görmüslerdir
6 Katl ve hetk-i
ırz
Dîvane(?) _lyas
karyesi
Bulgar ordusunun takarrübü üzerine firâra
mecbûr olan ahâlî, Rum âhâlinin
hücûmuna ma‘rûz kalarak içlerinden pek
çogu katlolunmus ve muhadderâtın
ırzlarına tecâvüz edilmisdir.
7 Katl ve yagma Osmanlı karyesi Bulgar ordusundan firâr eden Müslüman
ahâlî esnâ-yı firârlarında civâr karyeler
Rumları tarafından yolları kesilerek
ba‘zıları katledilmis ve istirdâddan sonra
avdetlerinde mâl ve mülklerinin tahrîb ve
yagma edildigini görmüslerdir.
8 Katl ve yagma Mustafapasa'ya tâbi
Çavdarlı karyesi
Burada da aynı cinâyetler tekrâr
edilmisdir.
Malkara
Mâhiyyet-i vak'a Mahall-i vak‘a Sûret-i cereyân-ı vak‘a
Hetk-i ırz ve katl Demirci
nâhiyesinde
Yaylaköy
Bulgar ordusunun vürûduyla köy ahâlîsi firâr hazırlıgında
bulunmakda iken Ahmed Pasa karyesi Rum
ahâlîsi, köyü muhâsara ederek muhadderât-ı
_slâmiyye'nin ırzlarına tecâvüz ve Zühdü Aga
nâmındaki bir köylünün huzûrunda zevce ve
çocuklarıyla sâ’ireyi katletmislerdir.
Balkan Harbi esnâsında Edirne Vilâyeti dâhilindeki Rumlar tarafından
ahâlî-i _slâmiyyeye icrâ edilen mezâlimi muhtevî cedveldir.
Tekfurdagı [Tekirdag]
Numar
a
Mâhiyyet-i vak‘a Mahall-i vak‘a Sûret-i cereyân-ı vak‘a
1 Yagma ve ihrâk _necik Feyz-i
Hürriyet
karyesi
Ahâlî-i mahalliyyenin firârından
bi'l-istifâde bir buçuk sâ‘at
mesâfede bulunan Semetli karyesi
Rum ahâlîsi toplanarak karye
mesâkinini yagma ve ihrâk etmislerdir.
7
2 Yagma ve ihrâk _necik Oguzlu
karyesi
Bulgar askerinin Tekfurdagı'na
gelmesinden bi'l-istifâde Isıklar,
Semetli, Arabhacı, Mürefte'nin
Yenice karyeleri Rum ahâlîsi,
Oguzlu karyesini ates altına alup
ahâlî-i _slâmiyyeyi firâra mecbûr
etdikden sonra yirmi dört hâneden
ibâret olan karyeyi hemân kâmilen
ihrâk etmislerdir.
3 Yagma ve tahrîb _necik Ahmedce
karyesi
Bulgar askerlerinin Tekfurdagı'na
girmeye çalıstıkları sırada Ermeni
Leon nâm sahıs Isıklar, Semetli,
Araphacı, Yeniceköy Rum ahâlîsini
toplayarak Oguzlu karyesini yagmadan
sonra Ahmedce karyesini
dahi yagma ve ihrâk etmislerdir.
4 Yagma, ihrâk ve
katl
_necik Akçahalil
karyesi
Isıklar vesâ’ire karyeler Rum
ahâlîsinden yüz sahıs, Akçahalil
karyesine hücûm edüp Salih oglu
Ali'yi cerh ve katl ve mezkûr
karyeyi yagma ve ihrâk etmislerdir.
5 Yagma, gasb ve
katl
_necik Kınıklar
karyesi
Isıklar vesâ’ire karyeleri Rum
ahâlîsinden ba‘zı sahısların
Kınıklar karyesine hücûm ederek
_brahim oglu Hızır'ı katletmisler ve
karyede yagma ve gasblarda bulunmuslardır.
6 Gasb _necik Avcılar
karyesi
Selçuk karyesi Rum ahâlîsi karyeye
gelüp ahâlînin silâh ve melbûsâtını
gasbetmislerdir.
7 Gasb ve ihrâk _necik Mahramlı
karyesi
Bulgar askerlerinin Tekfurdagı'na
girdigi sırada Selçuk karyesi
Rumları, Ali ve Ziver beylerin
çiftligine gelerek erzâk ve hayvanâtı
gasb ve yagma ve ihrâk
etmisler ve Semetli karyesi Rumları
dahi ayn-ı fazâhatı icrâ
eylemislerdir.
8 Gasb ve baskın _necik Dedecik
karyesi
Selçuk karyesi Rumlarından iki kisi
ve diger bes kisi, karyeye gelerek
bârgîr vesâ’ire mevâsîleri aldıkları
gibi Çorbacı oglu Hüseyin Aga'nın
da hânesine baskın yaparak zînet
altunlarını gasbetmislerdir.
8
9 Gasb _necik Karansıllı
karyesi
Selçuk karyesi Rumları Bulgar
jandarma kıyâfetine girüp karyeye
gelerek ahâlînin on bes kadar
silâhını gasbetmislerdir.
10 Gasb _necik Tasumurca
karyesi
Bulgar askerlerinin vürûdundan
bi'l-istifâde Isıklar karyesi Rum
ahâlîsinden Arkir Kâhyâ ile
Pandeli, Tasumurca karyesine
gelerek ba‘zı hâneleri basup
yagmada bulunmuslar ve Selçuk
karyesi ahâlîsi ise ahâlî-i
_slâmiyyenin tüfenk ve mevâsîlerini
alup gitmislerdir.
11 Gasb ve katl ve
cerh
_necik Otmanlı
karyesi
Selçuk karyesi Rum ahâlîsi karyeye
gelerek silâhları taleb etmisler ve
topladıkdan sonra Ahmed oglu
Niyaz Bey, 'i süngü ile katl ve
Ahmed oglu Hasan Aga'yı üç
mahallinden cerheylemislerdir.
Daha bir çok kisileri de
darbetmislerdir. Bir kaç gün sonra
dahi gelüp zahîrelerini almıslardır.
12 Gasb ve tecâvüz _necik Bulgar askerinin Tekfurdagı'na
girdigi sıralarda Selçuk Rum ahâlîsi
gece gündüz ahâlî-i _slâmiyyeye
tecâvüz etdikleri gibi, Bulgar askerlerine
de kılavuzluk ederek ahâlînin
pâre ve eslihasını aldırmıslardır.
Edirne
Numar
a
Mâhiyyet-i vak‘a Mahall-i vak‘a Sûret-i cereyân-ı vak‘a
1 Gasb ve tehdîd Edirne'nin
Yıldırımköy(?)
mahallesi
Edirne'nin sukûtundan üç gün sonra Dimitro
veled-i Hristo nâm Rum, bir kaç Bulgar
askeriyle _bis oglu Ahmed'in hânesine
girerek zevcesini tehdîd ile pâre ve inegini
ve Kuyucu Kâmil'in kezâ iki inegini
gasbetmisdir.
2 Darb ve iskence Edirne'nin
Rumsitihâtûn
mahallesi
Sankor Koço nâm sahıs ki –el-yevm
Anadolu'da amele taburlarındadır– yanında
Bulgar askerleri oldugu hâlde Tüccâr Kör
Osman Aga'yı sokakda darb ile müdhis
iskence-lerde bulunmusdur.
9
3 Gasb ve sirkat Edirne Edirne'nin sukûtunda el-yevm dâ’ire-i
belediyye karsusunda fırıncılık eden
Kostanti zevcesi Anastasya ve dâmâdı firârî
Dimitri oglu Nalband, Kula Askerî
Kıslası'nda zâbitâna mahsûs esyâ ile esyâ-yı
emîriyyeyi sirkat etmislerdir.
4 Kabristân tahrîbi Edirne Gevzelidi Yorgi ve ogulları _slâm
kabristânının duvarlarını tahrîb ve dükkânlarının
önüne kaldırım yapmıslardır.
5 Esliha-i mirîyye
gasbı
Edirne El-yevm Yeniimâret'de Yogurtcu Yıldırımlı
Gavrili oglu _stefan'ın gasbeyledigi mîrî
silâhdan dolayı inde'l-muhâkeme altı mâh
habse mahkûm oldugu.
6 Teshîr-i silâh Edirne Çilo ve refîki Bakkal Yorgi Yeniimâret'de
kahvede oturmakda olan Berber Mehmed'e
teshîr-i silâh etmislerdir.
7 _skence ve darben
katl
Edirne'nin
Mihalkoviç
mahallesi
Karye-i mezkûre Bulgar ahâlîsi, Bulgar
askerlerini tesvîk ederek mezkûr karyenin
_slâm ahâlîsini bir câmi‘e doldurarak
iskence etdirdikleri ve Muhtâr Kara
Ahmed'in eser-i darbdan müte’essiren vefât
eyledigi.
8
Gasb Edirne'nin
Mihalkoviç
mahallesi
Vagade söhretli Bulgar, esnâ-yı firârında
Filibeli Hazım'ın hânesine cebren girerek
araba ve bârgîrini gasbetmisdir.
9 Katl Edirne Çoban Behar, Arabacı Kara Mehmed'i bir
sûret-i fecî‘ada katletmisdir.
10 Yagma Üsküfçühızır
mahallesi
Nalcı Panayot oglu Hacı Aleko ve oglu Hacı
Anesti, Evkâf _dâresi me’mûrlarından Arif
Efendi'nin hânesine ta‘arruzla esyâsını
yagma etmislerdir.
11 Katl ve yagma Edirne Edirne'nin sukûtunda Harise oglu Kara
Nikoli ve ogulları Dimitro ve Yorgi, asâkir-i
Osmâniyye'ye tecâvüzle berâber bir çogunu
katl ve ahâlî-i _slâmiyye emvâlini yagma
etmislerdir. Merkûmân, Edirne'nin
istirdâdında firâr ederek bir daha avdet
etmemislerdir.
12 Ta‘arruz, yagma
ve tahrîb
Edirne Kabak'da Meyhâneci Ligor oglu _stefan,
Kahveci Kabasakal Yorgi oglu Kostaki ve
Kabak'da bulunan bi'l-umûm Rumlar,
asâkir-i Osmâniyye, ve ahâlî-i _slâmiyyeye
ta‘arruz ve mâllarını yagma etmislerdir.
10
13 Hetk-i ırz Edirne Esâmîsi mechûl Rum eskiyâsı, bâkir ve
zâtü'z-zevc ma‘lûme'l-esâmî on iki
muhaddere-i _slâmiyye'nin cebren
hânelerine duhûl ile ırzlarını pây-mâl
etmislerdir.
14 Katl ve hetk-i ırz Edirne Yahyabey mahallesinde Hasırcı Süleyman
ile mahdûmu ve Rejî Kolcusu Emin Çavus,
Mekteb-i Sanâyi‘ Müdîri Rıza Bey,
hüviyetleri mechûl Rumlar tarafından katl
ve Süleyman'ın zevcesinin ırzına tecâvüz
eylemisdir.
15 Katl ve hetk-i ırz Edirne Yorgi oglu Yani, askerî kâtiblerinden
Behçet Bey'in zevcesinin ırzına tecâvüzden
sonra katletmisdir.
16 Hetk-i ırz Dedeagaç 7 Tesrîn-i Sânî sene [1]328 gecesi
Dedeagaç'ın Bulgar komiteleri tarafından
zabtı esnâsında sehr-i mezkûr Rumlarından
ba‘zıları tarafından Arabacı Sevki'nin
hemsîresi Saziye, demiryolu çavuslarından
Sadık Aga kızı, Safvet Efendi kızı Emine ve
diger Elif, Fatma, Serife, Aziz Aga'nın kızı,
Münire hanımların ırzlarına tecâvüz
edilmisdir.
17 Yagma ve gasb Edirne Kovacılar çarsusunda kahvecilik eden
Dimitri ile re-fîki Kassâb Fileanti ve Ütücü
Yorgi, Edirne'ye ilticâ etmis olan Ada
nâhiyesi ahâlîsinden bir köylünün
koyunlarını yagma ve asâkir-i
Osmâniyye'nin silâhlarını gasbetmislerdir.
18 Yagma ve gasb Edirne Sıho oglu Yorgi, Ayvaz, Çoban Panayot,
Sıvacı Kosti, Celaskor oglu Vasil, Kokona
Vasil, Bagçevan Miso, Çolak Sotiri,
Sofiloki Dimitri, Bagçevan Dimo oglu
Angeli, Bakkal Sakilaridis, Fırıncı Anesti,
Bagçevan Morinaya Yorgi, Bagçevan Potka
oglu Mihal ve birâderi Yorgi nâm Rumlar
Nâ’ib Çelebi mahallesinden Mûytâb Hacı
Mehmed Efendi ile ilticâ’en Edirne'de
bulunan bir çok _slâm köylülerinin
hânelerine cebren duhûl ile esyâ ve
hayvanlarını gasbetmislerdir.
19 Katl Edirne Kummahalleden Fırıncı Anesti dâmâdı
Fırıncı Vasil asâkîr-i Osmâniyyeden bir
kaçını katletmisdir.
11
20 Tecâvüz ve tahkîr Edirne Kummahallede Fırıncı Toma ekmek almak
üzre gelen _slâm kadınlarının ellerindeki
meskûkât-ı Osmâniyyeyi yüzlerine fırlatarak
kendilerini de itüp kakarak tahkîrâtda
bulunmusdur.
21 Yagma ve gasb Edirne Kızılmescid mahallesinde Parayanko
Hristaki, Kadınköylü Sider, Kapatiri,
baltalarla Ma‘rûf Hoca, Mü’min Hoca, ve
Yıldırım Bâyezîd mahallelerine hücumla hâneleri
yagma ve bir çok hayvanât-ı
bakariyyeyi gasbetmislerdir.
22 Yagma ve cerh Edirne Edirne'nin sukûtunda tüccârdan Mirasyedi
söhretli Vasil, avenesiyle Kahveci Tatar
Ahmed Aga'nın hânesine cebren duhûl ile
merkûmu darb ve iskence etmislerdir. Deli
Kosti oglu Tütün Kıyıcısı Andon, Kayıkcı
söhretli Mehmed Çavus'un hânesine duhûl
ve esyâsını gasb ve Meyhâneci Hristo dahi
Edirne'ye ilticâ etmis olan etrâf kurâ
ahâlîsinin hayvanât ve esyâlarını yagma ve
Madanoglu mahallesinden Kör Tanas ve
rüfekâsı belediye gazinosunun kapularını
kırarak derûnunda bulunan gaz vesâ’ireyi
gasb ve Kirishâne ulemâsından Hacı Ali
Efendi'yi pâresine tam‘an sûret-i
gaddârânede darb ve vücûdunun müte‘addid
mahallerinden cerhetmislerdir.
23 Katl ve yagma Edirne Etrâf ve kurâdan Edirne'ye ilticâ etmis ve
köyler hâricindeki böcekliklerde iskân
etdirilmis olan Çirmen, Çavdarlık,
Yarbustatar,, Köremin, Simen, Sahince,
_neoglu ve Ahurköy karyeleriyle diger kurâ
ahâlîsi, Edirne'nin sukûtu üzerine Bulgar
askeriyle Rum çetelerinin katl ve yagma ve
tecâvüzlerine ma‘rûz kalmıslardır.
|
